— Сяргей Валер'евіч, раскажыце, калі ласка, як ажыццяўляецца супрацоўніцтва Нацыянальнага банка з Цэнтрабанкам РФ? Ці вядуць цэнтрабанкі Расіі і Беларусі абмеркаванне адзінай фінансавай палітыкі?
— Супрацоўніцтва паміж цэнтральнымі банкамі Беларусі і Расіі развіваецца ў кантэксце інтэграцыйнага ўзаемадзеяння дзвюх краін і адлюстроўвае не толькі міжведамасны дыялог, але і інтэнсіўнае супрацоўніцтва паміж нашымі фінансава-банкаўскімі сістэмамі.
На практыцы ўзаемадзеянне рэгулятараў ажыццяўляецца як у двухбаковым, так і ў шматбаковым фарматах.
Яскравым прыкладам узаемадзеяння банкаўскіх сістэм дзвюх дзяржаў з'яўляецца шматгадовая праца Міжбанкаўскага валютнага савета (МВС) Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь і Цэнтральнага банка Расійскай Федэрацыі, створанага ў канцы 1999 года. У траўні гэтага года адбылося ўжо 46-е пасяджэнне Савета.
Па выніках шматгадовага ўзаемадзеяння ў рамках МВС падпісаны і дзейнічаюць шэраг міжбанкаўскіх пагадненняў. Напрыклад, па супрацоўніцтве цэнтральных банкаў Беларусі і Расіі ў банкаўскім наглядзе, інфармацыйнаму абмену і падрыхтоўцы кадраў у сферы процідзеяння легалізацыі (адмывання) даходаў, атрыманых злачынным шляхам, і фінансаванню тэрарызму. Дыялог вядзецца не толькі на цэнтральным, але і на рэгіянальным узроўні — асобным пагадненнем вызначаны парадак узаемадзеяння на ўзроўні рэгіянальных падраздзяленняў Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь і Цэнтральнага банка Расійскай Федэрацыі.
Іншым прыкладам з'яўляецца супрацоўніцтва цэнтральных банкаў Беларусі і Расіі ў фармаце ЕАЭС — у адпаведнасці з Дагаворам аб узгодненай валютнай палітыцы ад 12 снежня 2011 года. Мэта гэтага дакумента правядзенне цэнтральнымі банкамі ЕАЭС узгодненай курсавой палітыкі і фарміраванне інтэграванага валютнага рынку ў мэтах развіцця ўзаемных разлікаў у нацыянальных валютах. На практыцы каардынацыю курсавой палітыкі ў рамках ЕАЭС ажыццяўляе Кансультатыўны савет па валютнай палітыцы. Прадстаўнікі цэнтрабанкаў Беларусі і Расіі таксама ўзаемадзейнічаюць і ў рамках кансультацыйных органаў пры Еўразійскай эканамічнай камісіі.
Натуральна, цэнтральныя банкі вядуць актыўны дыялог і ў рамках міжбанкаўскага супрацоўніцтва з Расіяй, якое ажыццяўляецца ў першую чаргу ў форме ўдзелу расійскага капіталу ў нацыянальнай банкаўскай сістэме Беларусі, а таксама развіцця банкамі карэспандэнцкіх адносін, прыцягнення трансгранічных міжбанкаўскіх крэдытаў і дэпазітаў, выдачы гарантый і правядзення іншых банкаўскіх аперацый.
— З улікам таго, што большасць разлікаў з РФ вядзецца ўжо ў расійскіх рублях, ці не плануе Нацбанк мяняць вагу расійскага рубля ў валютным кошыке? Ці будзе Нацбанк звяртацца да адміністрацыйнага падтрымання курсу беларускага рубля ў выпадку рэзкіх ваганняў курсу расійскай валюты?
— Адносна нядаўна адпаведныя карэкціроўкі былі праведзены Нацыянальным банкам. З 1 лістапада 2016 года праведзена змена ўдзельных вагаў уваходзячых у кошык валют: доля расійскага рубля павялічана да 50% (раней гэта было 40%), доля долара захавана на ўзроўні 30%, доля еўра зніжана да 20% (раней 30%).
Павышэнне ўдзельнай вагі расійскага рубля ў вартасці кошыка валют было накіравана на яго набліжэнне да долі Расійскай Федэрацыі ў структуры знешнегандлёвага абароту Беларусі (у цяперашні час складае каля 50%) у мэтах фарміравання неабходных умоў для падтрымання цэнавай канкурэнтаздольнасці беларускіх таваравытворцаў.
Такім чынам, удзельную вагу расійскага рубля ў кошыку валют у бліжэйшы час мяняць не плануецца, паколькі ён адпавядае долі РФ у структуры знешнегандлёвага абароту Беларусі.
Што тычыцца курсаўтварэння, то Нацыянальны банк паслядоўна праводзіць курсавую палітыку, якая прадугледжвае мінімізацыю валютных інтэрвенцый. Валютныя інтэрвенцыі праводзяцца толькі для згладжвання ваганняў вартасці кошыка замежных валют. Дынаміка абменнага курсу складаецца ў выніку біржавых таргоў пад уплывам попыту і прапановы.
У выпадку рэзкіх ваганняў курсу расійскай валюты Нацбанк працягне прытрымлівацца прынцыпаў рынкавага курсаўтварэння і не будзе прымяняць адміністрацыйнае ўздзеянне на працэс фарміравання абменнага курсу беларускага рубля.
— Ці плануецца пашырэнне прысутнасці расійскіх банкаў на беларускім рынку? Ці можна казаць аб прыходзе новых буйных гульцоў?
— На сённяшні дзень удзельная вага замежных інвестыцый у сукупным статутным фондзе беларускіх банкаў складае 16,7%. Нацыянальны банк лічыць прымальнай і эканамічна бяспечнай долю нерэзідэнтаў на ўзроўні да 50%. Па нашай ацэнцы, банкаўскі сектар Беларусі здольны змясціць парадку 0,8 мільярда долараў у форме прамых замежных інвестыцый.
Замежны капітал прысутнічае ў статутных фондах 19 банкаў. Пры гэтым у 14 банках доля ўдзелу замежных інвестараў у статутным фондзе перавышае 50 працэнтаў (у 4 з іх яна складае 100 працэнтаў). У статутных фондах беларускіх банкаў удзельнічае капітал з Расіі, Аўстрыі, Швейцарыі, Польшчы, Кіпра, Казахстана і іншых краін.
На 1 мая 2017 года банкаўскі сектар уключаў дзесяць банкаў з удзелам расійскага капіталу (10,3% ад агульнага аб'ёму сукупнага статутнага фонду), пры гэтым у пяці банках доля ўдзелу расійскіх інвестараў у статутным фондзе перавышае 50%: ААТ "БПС-Ашчадбанк", ААТ "Банк БелВЭБ", ААТ "Белгазпрамбанк", ЗАТ Банк ВТБ (Беларусь), ЗАТ "Альфа-Банк".
Дадатковых прапаноў з боку расійскіх банкаў па ўваходжанню ў статутныя фонды беларускіх банкаў на бягучы момант у Нацыянальным банку няма.
У цяперашні час Нацыянальным банкам і ўрадам праводзіцца работа па прыцягненню стратэгічных інвестараў для ААТ "Белінвестбанк", ААТ "АСБ Беларусбанк", ААТ "Банк Масква-Мінск".
У адпаведнасці з Мемарандумам паміж урадам Беларусі і ЕБРР, прадугледжана прыватызаваць ААТ "Белінвестбанк" да 1 студзеня 2020 года. Для гэтага сумесна з ЕБРР мяркуецца прадаць стратэгічнаму інвестару не менш за 75% акцый банка.
Нацыянальны банк таксама падпісаў Мемарандум з ЕБРР, які прадугледжвае продаж стратэгічнаму інвестару пакета акцый у ААТ "Банк Масква-Мінск".
У лістападзе гэтага года ўрад сваёй пастановай №943 вызначыў фінансавага кансультанта для падрыхтоўкі стратэгіі развіцця ААТ "АСБ Беларусбанк" і продажу замежнаму інвестару мінарытарнага пакета акцый.
Замежныя інвестыцыі, у тым ліку і расійскія, у банкаўскі сектар Беларусі спрыяюць павышэнню ўстойлівасці банкаўскага сектара, даверу з боку замежных інвестараў і банкаў да нацыянальнай эканоміцы. Гэта таксама спрыяе пашырэнню інвестыцыйных магчымасцяў банкаў за кошт пашырэння доступу на міжнародны рынак капіталу і да фінансавых рэсурсаў матчыных кампаній, а таксама паляпшэнню значэнняў міжнародных рэйтынгаў краіны і банкаў.
