https://bel.sputnik.by/20190526/uzvyshsha-gistoryya-abyadnannya-1015400804.html
"Узвышша": узброеныя ведамi, воляю, шчырым жаданнем i энтузiязмам
"Узвышша": узброеныя ведамi, воляю, шчырым жаданнем i энтузiязмам
Sputnik Беларусь
Літаратурнае аб'яднанне "Узвышша" было заснавана 26 мая 1926 года. 26.05.2019, Sputnik Беларусь
2019-05-26T10:26+0300
2019-05-26T10:26+0300
2023-02-23T14:02+0300
культура і мастацтва
культурнае развіццё
гісторыя
літаратура
культура
цiкавосткi
ад барадуліна да хадановіча: вершы на беларускай мове
беларусь
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/101531/30/1015313001_0:4:1281:727_1920x0_80_0_0_1ff3f05c5431aa7c8b7c7d854d7716ea.jpg
Беларускае літаратурнае аб'яднанне "Узвышша" было створана былымі ўдзельнікамі літаб'яднання "Маладняк" і дзейнічала на Беларусі ў другой палове 20-х гадоў ХХ стагоддзя. Яго ўдзельнікі выдзяляліся новым, мадэрнісцкім позіркам на літаратуру.У першапачатковы склад "Узвышша" ўвайшлі шэсць беларускіх пісьменнікаў: А. Бабарэка, З. Бядуля, У. Дубоўка, К. Крапіва, Я. Пушча і К. Чорны.Творчасць тагачасных беларускiх i заходнiх пiсьменнiкаў, пры ўсёй розніцы грамадскiх i сацыяльных умоў, адбывалася пад уплывам складаных, супярэчлiвых падзей — войнаў, разбурэнняў iмперый, хуткiх тэмпаў тэхiчнага прагрэсу, iмклiвага развiцця псiхалогii, фiласофii. Iдэi З. Фрэйда, А. Бергсана, О. Шпенглера былi вядомыя ў Савецкiм Саюзе. Новы вопыт патрабаваў адпаведных сродкаў мастацкага ўвасаблення, абнаўлення прыёмаў мастацкай выразнасцi, на чым і зрабілі акцэнт заснавальнікі новага беларускага аб'яднання.На ўтварэнне і дзейнасць "Узвышша" значны ўплыў мела маскоўскае аб'яднанне "Перавал", якое лічыла сваёй асноўнай мэтай барацьбу за высокую эстэтычную культуру творчасці.Лiтаратурна-мастацкае аб'яднанне "Узвышша" мела выразна наватарскi характар. Прычым арыентацыя на засваенне лепшых узораў сусветнай лiтаратуры была свядомай, мэтанакiраванай устаноўкай, што было адлюстравана ў канцэпцыi "ўзвышэнства".У новага аб'яднання адразу з'явіліся літаратурныя праціўнікі: удзельнікаў таварыства абвінавачвалі ў ідэалізме, залішнім эстэцтве, дробна-буржуазнай ідэалогіі. З гэтай нагодай у 1926 годзе заснавальнікі літаб'яднання прынялі праграмна-палемічны дакумент "Камунікат беларускага літаратурна-мастацкага аб'яднання "Узвышша", у якім арганізатары аб'яднання зрабілі спробу абвергнуць абвінавачванні сваіх літаратурных супраціўнікаў.У 1927 годзе аб'яднанне дакументальна зацвердзіла сваё існаванне ў праграмнай заяве "Ад беларускага літаратурна-мастацкага згуртавання "Узвышша".Заява ўключала крытычны аналіз творчасці маладых пісьменнікаў, якія недаацэньвалі або зусім не прызнавалі літаратурную традыцыю і не ўзнялі літаратуру на новы мастацкі ўзровень, крытыку "маладняка", як літаратурна-асветніцкага кірунку.Дасягнуць вяршыні нацыянальнай літаратуры, на думку членаў "Узвышша", магчыма было шляхам вучобы i выхавання талентаў, стварэння арыгінальнай школы літаратурнага мастацтва праз развіццё высокай культуры мовы, арганічнае спалучэнне рэалістычных традыцый са смелым наватарствам.На думку ўздзельнікаў "Узвышша", у літаратурных творах трэба было рабіць акцэнт на шырокае выкарыстанне мастацкай сімволікі, "канцэнтраваную вобразнасць", нацыянальна-спецыфічная тэматыку i жанравасць, цэласнасць i канцэптуальнасць творча-мастацкага мыслення, разнастайнасць форм i стыляў.Праграма аб'яднання трапіла пад крытыку, часта нядобразычлівую і тэндэнцыйную, з боку тагачасных аб'яднанняў "Полымя", "Маладняк" і "БелАПП", была рэалізавана толькі часткова.У дзейнасці аб'яднання сустракаліся неаб'ектыўныя стаўленні да "маладнякоўцаў", недаацэнка зробленага імі.Савецкая крытыка 1930-х — пачатку 1950-х гг. цалкам адмаўляла значэнне "Узвышша" ў станаўленні беларускай савецкай літаратуры, адносіла аб'яднанне да варожых сацыялізму арганізацый; уклад аб'яднання ў развіццё літаратуры, мастацкай культуры i эстэтычнай думкі Беларусі быў аб'ектыўна ацэнены ў савецкім літаратуразнаўстве толькі ў 2-й палове 1950-х — 1960-я гг.Чытайце таксама:
https://bel.sputnik.by/20200423/Zmtrok-Byadulya-Na-gorne-dushy-pershy-versh-ya-kava-1040893763.html
https://bel.sputnik.by/20240305/1020626867.html
https://bel.sputnik.by/20150520/1015313095.html
беларусь
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2019
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
культура і мастацтва, культурнае развіццё, гісторыя, літаратура, культура, цiкавосткi, ад барадуліна да хадановіча: вершы на беларускай мове, беларусь
культура і мастацтва, культурнае развіццё, гісторыя, літаратура, культура, цiкавосткi, ад барадуліна да хадановіча: вершы на беларускай мове, беларусь
"Узвышша": узброеныя ведамi, воляю, шчырым жаданнем i энтузiязмам
10:26 26.05.2019 (абноўлена: 14:02 23.02.2023) Літаратурнае аб'яднанне "Узвышша" было заснавана 26 мая 1926 года.
Беларускае літаратурнае аб'яднанне "Узвышша" было створана былымі ўдзельнікамі літаб'яднання "Маладняк" і дзейнічала на Беларусі ў другой палове 20-х гадоў ХХ стагоддзя. Яго ўдзельнікі выдзяляліся новым, мадэрнісцкім позіркам на літаратуру.
У першапачатковы склад "Узвышша" ўвайшлі шэсць беларускіх пісьменнікаў: А. Бабарэка, З. Бядуля, У. Дубоўка, К. Крапіва, Я. Пушча і К. Чорны.
Творчасць тагачасных беларускiх i заходнiх пiсьменнiкаў, пры ўсёй розніцы грамадскiх i сацыяльных умоў, адбывалася пад уплывам складаных, супярэчлiвых падзей — войнаў, разбурэнняў iмперый, хуткiх тэмпаў тэхiчнага прагрэсу, iмклiвага развiцця псiхалогii, фiласофii. Iдэi З. Фрэйда, А. Бергсана, О. Шпенглера былi вядомыя ў Савецкiм Саюзе. Новы вопыт патрабаваў адпаведных сродкаў мастацкага ўвасаблення, абнаўлення прыёмаў мастацкай выразнасцi, на чым і зрабілі акцэнт заснавальнікі новага беларускага аб'яднання.
На ўтварэнне і дзейнасць "Узвышша" значны ўплыў мела маскоўскае аб'яднанне "Перавал", якое лічыла сваёй асноўнай мэтай барацьбу за высокую эстэтычную культуру творчасці.
Лiтаратурна-мастацкае аб'яднанне "Узвышша" мела выразна наватарскi характар. Прычым арыентацыя на засваенне лепшых узораў сусветнай лiтаратуры была свядомай, мэтанакiраванай устаноўкай, што было адлюстравана ў канцэпцыi "ўзвышэнства".
У новага аб'яднання адразу з'явіліся літаратурныя праціўнікі: удзельнікаў таварыства абвінавачвалі ў ідэалізме, залішнім эстэцтве, дробна-буржуазнай ідэалогіі. З гэтай нагодай у 1926 годзе заснавальнікі літаб'яднання прынялі праграмна-палемічны дакумент "Камунікат беларускага літаратурна-мастацкага аб'яднання "Узвышша", у якім арганізатары аб'яднання зрабілі спробу абвергнуць абвінавачванні сваіх літаратурных супраціўнікаў.
У 1927 годзе аб'яднанне дакументальна зацвердзіла сваё існаванне ў праграмнай заяве "Ад беларускага літаратурна-мастацкага згуртавання "Узвышша".
"Узвышша беларускай мастацкай культуры творыцца не колькасцю паэтаў i пiсьменнiкаў, якiя б асмелiлiся абвясцiць сябе каманднымi высотамi, а якасцю той лiтаратурна-мастацкай прадукцыi, якая прыносiцца ў скарбнiцу беларускай мастацкай лiтаратуры з глыбiнь сучаснасцi, узброенай ведамi, воляю, шчырым жаданнем i энтузiязмам вялiкай творчасцi. Толькi так творыцца тое ўзвышша беларуска йпралетарскай лiтаратуры, якое ўгледзяць вякi i народы", — пісалася ў заяве.
Заява ўключала крытычны аналіз творчасці маладых пісьменнікаў, якія недаацэньвалі або зусім не прызнавалі літаратурную традыцыю і не ўзнялі літаратуру на новы мастацкі ўзровень, крытыку "маладняка", як літаратурна-асветніцкага кірунку.
Дасягнуць вяршыні нацыянальнай літаратуры, на думку членаў "Узвышша", магчыма было шляхам вучобы i выхавання талентаў, стварэння арыгінальнай школы літаратурнага мастацтва праз развіццё высокай культуры мовы, арганічнае спалучэнне рэалістычных традыцый са смелым наватарствам.
На думку ўздзельнікаў "Узвышша", у літаратурных творах трэба было рабіць акцэнт на шырокае выкарыстанне мастацкай сімволікі, "канцэнтраваную вобразнасць", нацыянальна-спецыфічная тэматыку i жанравасць, цэласнасць i канцэптуальнасць творча-мастацкага мыслення, разнастайнасць форм i стыляў.
Праграма аб'яднання трапіла пад крытыку, часта нядобразычлівую і тэндэнцыйную, з боку тагачасных аб'яднанняў "Полымя", "Маладняк" і "БелАПП", была рэалізавана толькі часткова.
У дзейнасці аб'яднання сустракаліся неаб'ектыўныя стаўленні да "маладнякоўцаў", недаацэнка зробленага імі.
Савецкая крытыка 1930-х — пачатку 1950-х гг. цалкам адмаўляла значэнне "Узвышша" ў станаўленні беларускай савецкай літаратуры, адносіла аб'яднанне да варожых сацыялізму арганізацый; уклад аб'яднання ў развіццё літаратуры, мастацкай культуры i эстэтычнай думкі Беларусі быў аб'ектыўна ацэнены ў савецкім літаратуразнаўстве толькі ў 2-й палове 1950-х — 1960-я гг.
- Вершы Язэпа Пушчы: "З каханнем у сэрцы затоена-вечным"
- Вершы пра хлеб: скарынка, скіба, луста, акраец, каравай
- Змітрок Бядуля: "На горне душы першы верш я каваў…"
- Год малой радзімы: вершы пра вёску
- Вершы пра вясну: болей не мерзне душа ні адна
