https://bel.sputnik.by/20200712/Kukhnya-nashykh-prodka-gatuem-adelskya-kapytk-1041294089.html
Кухня нашых продкаў: гатуем адэльскія капыткі
Кухня нашых продкаў: гатуем адэльскія капыткі
Sputnik Беларусь
Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае пра адносіны нашых продкаў да ежы і вучыць гатаваць незвычайную страву. 12.07.2020, Sputnik Беларусь
2020-07-12T10:55+0300
2020-07-12T10:55+0300
2020-07-11T11:24+0300
цiкавосткi
ларыса мятлеўская
беларуская кухня
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/103770/32/1037703263_0:60:1200:739_1920x0_80_0_0_be46bb3bacfde8bca7ecf2017800ac86.jpg
"Каб не ежка ды адзежка, то была бы грошай дзежка", - так у народзе казалі пра выдаткі на харчаванне. Ад іх пакутавалі не толькі простыя людзі, але і шляхта – ладзячы пышныя банкеты багачы маглі страціць усю сваю маёмасць.Да ежы ва ўсе часы было своеасаблівае стаўленне. У нашых продкаў нават існавала свая адмысловая тэрміналогія. Так, згодна с "Маленькім маскоўска-беларускім (крывіцкім) фразеалагічным слоўнікам Яна Станкевіча", вылучалі "емя" і "еміну".Емя і еміна – ўсё тое, з чаго можа быць прыгатаваная ежа. Крупы, сырая гародніна, сырое мяса і падобнае – гэта ўсё еміна. Так калісці харчовая крама і харчовыя прадукты гучалі б як емінныя тавары, емінная крама. Меню гучала б па-беларуску як емінная карта або ліст.Станкевіч піша "...ежа і яда гэта ўжо еміна прыгатаваная да ядзення. Спечаны хлеб, вараная бульба, розная істрава, бліны, верашчака і пад., - гэта ўсё ежа, або яда. Апрача таго яда яшчэ значыць "працэс едзення". Напрыклад кажуць: "Гэта бульба на емя, а гэта на семя".Слова "наедак" азначае як ежу наогул, так і ежу, якой можна добра наесціся, сытную ежу. У народзе і цяпер можна пачуць: "Бульба не наедак, сала – во гэта наедак".Народны соннік пра ежуАдэльскія капыткіКапытка, капыткі, капытцы - страва з бульбы, блізкая сваячка клёцак. Гатуюць страву як з сырой, так і з варанай бульбы. Існуе шмат рэцэптаў прыгатавання гэтай стравы. Той, што хачу вам прапанаваць вышукала ў мястэчку Адэльск, што на Гарадзеншчыне. Капыткі добрая страва як самастойная з разнастайнымі соусамі, заскварай з цыбуляй так і ў выглядзе гарніру да мяса.Інгрыдыенты:Як гатаваць:Зварыць бульбу ў мундзірах, гарачую пачысціць і добра стаўчы, каб не было камячкоў, дадаць яйкі, перамяшаць, дадаць шчопаць вострага чырвонага перцу, крухмал, перамяшаць, скачаць клёцку і уткнуць у сярэдзіну пальцам, бо капытцы мелі сваю назву менавіта з-за гэтай дзіркі. Закіпяціць ваду, пасаліць яе і варыць у ёй капытцы 10-15 хв.Падаваць са смятанай або цыбуляй, падсмажанымі на сале або з грыбным соусам.Грыбны соусІнгрыдыенты:Як гатаваць:Растапіць лыжку масла, падсмажыць у ім муку, развесці грыбным адварам з цыбуляй, пакласці некалькі лыжак смятаны, закіпяціць. Узбіць з жаўткамі, нагрэць і заліць страву з круп, бульбяныя катлеты ці штосьці іншае.Можна дадаць да соуса некалькі дробна нарэзаных грыбкоў.
https://bel.sputnik.by/20190511/Kukhnya-nashykh-prodka-gatuem-bgas-yak-el-gero-Adama-Mtskevcha-1041110688.html
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2020
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
цiкавосткi, ларыса мятлеўская, беларуская кухня, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
цiкавосткi, ларыса мятлеўская, беларуская кухня, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
Кухня нашых продкаў: гатуем адэльскія капыткі
Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае пра адносіны нашых продкаў да ежы і вучыць гатаваць незвычайную страву.
"Каб не ежка ды адзежка, то была бы грошай дзежка", - так у народзе казалі пра выдаткі на харчаванне. Ад іх пакутавалі не толькі простыя людзі, але і шляхта – ладзячы пышныя банкеты багачы маглі страціць усю сваю маёмасць.
Да ежы ва ўсе часы было своеасаблівае стаўленне. У нашых продкаў нават існавала свая адмысловая тэрміналогія. Так, згодна с "Маленькім маскоўска-беларускім (крывіцкім) фразеалагічным слоўнікам Яна Станкевіча", вылучалі "емя" і "еміну".
Емя і еміна – ўсё тое, з чаго можа быць прыгатаваная ежа. Крупы, сырая гародніна, сырое мяса і падобнае – гэта ўсё еміна. Так калісці харчовая крама і харчовыя прадукты гучалі б як емінныя тавары, емінная крама. Меню гучала б па-беларуску як емінная карта або ліст.
Станкевіч піша "...ежа і яда гэта ўжо еміна прыгатаваная да ядзення. Спечаны хлеб, вараная бульба, розная істрава, бліны, верашчака і пад., - гэта ўсё ежа, або яда. Апрача таго яда яшчэ значыць "працэс едзення". Напрыклад кажуць: "Гэта бульба на емя, а гэта на семя".
Слова "наедак" азначае як ежу наогул, так і ежу, якой можна добра наесціся, сытную ежу. У народзе і цяпер можна пачуць: "Бульба не наедак, сала – во гэта наедак".
- Абаранкі есці – абнова, грошы;
- Абед даваць, частаваць абедам – сваты будуць, клікаць на вясельнае застолле;
- Абедаць у сне – добра ўродзіць скацінка, будзе добры ураджай;
- Варыць ежу – сварка будзе;
- Аб’есціся ў сне – надта нягодна, кажуць – утопішся;
- Галоднаму быць – добра, нужды не будзе; хораша, здароў будзеш;
- Ядомінай запасацца – падарожжа або асцярога перад галадоўкай;
- Пірог есці - будзеш пацешаны.
Капытка, капыткі, капытцы - страва з бульбы, блізкая сваячка клёцак. Гатуюць страву як з сырой, так і з варанай бульбы. Існуе шмат рэцэптаў прыгатавання гэтай стравы. Той, што хачу вам прапанаваць вышукала ў мястэчку Адэльск, што на Гарадзеншчыне. Капыткі добрая страва як самастойная з разнастайнымі соусамі, заскварай з цыбуляй так і ў выглядзе гарніру да мяса.
- 1 кг бульбы
- 250 г бульбянога крухмалу
- 3 яйкі
- Каля 50 г солі
- Чырвоны востры перац па смаку
Зварыць бульбу ў мундзірах, гарачую пачысціць і добра стаўчы, каб не было камячкоў, дадаць яйкі, перамяшаць, дадаць шчопаць вострага чырвонага перцу, крухмал, перамяшаць, скачаць клёцку і уткнуць у сярэдзіну пальцам, бо капытцы мелі сваю назву менавіта з-за гэтай дзіркі. Закіпяціць ваду, пасаліць яе і варыць у ёй капытцы 10-15 хв.
Падаваць са смятанай або цыбуляй, падсмажанымі на сале або з грыбным соусам.
- 1 ст лыжка масла
- 1 ст лыжка мукі
- Соль
- 5-8 грыбоў
- 1 шклянка смятаны
- 3-4 жаўткі
- 1-2 цыбуліны
Растапіць лыжку масла, падсмажыць у ім муку, развесці грыбным адварам з цыбуляй, пакласці некалькі лыжак смятаны, закіпяціць. Узбіць з жаўткамі, нагрэць і заліць страву з круп, бульбяныя катлеты ці штосьці іншае.
Можна дадаць да соуса некалькі дробна нарэзаных грыбкоў.
