https://bel.sputnik.by/20210124/A--pyachy-prag-syadzel-Yak-pravlna-razvtatstsa-z-Kalyadam-1046716224.html
"А ў пячы пірагі сядзелі…". Як правільна развітацца з Калядамі?
"А ў пячы пірагі сядзелі…". Як правільна развітацца з Калядамі?
Sputnik Беларусь
Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае пра традыцыйную страву беларускай кухні і вучыць гатаваць святочныя пірагі. 24.01.2021, Sputnik Беларусь
2021-01-24T09:22+0300
2021-01-24T09:22+0300
2022-12-05T16:48+0300
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
цiкавосткi
беларуская кухня
каляды
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/101507/88/1015078852_0:164:2869:1778_1920x0_80_0_0_14d5ceb8a90a71b0028fd9dfb43abc18.jpg
Час бяжыць так хутка, як коціцца сонца па небасхіле. Сярэдні зімовы месяц з сапраўднымі маразамі і смакам святаў блізкі да завяршэння.Ухваляючы Раство Хрыстова, здаецца толькі ўчора ўсе збіраліся за калядным сталом, ласаваліся каўбасамі, частавалі калядоўшчыкаў, хадзілі ў царкву на Вадохрышча і ладзілі Провады Каляд. А цяпер надышоў час засяродзіцца на будзёным, і народны каляндар нагадвае аб мудрых колішніх завядзёнках.Пасля Вадохрышча пачыналася Малая вясельніца. Калісьці гэтай парой царква дазваляла вянчанне, і таму да Масленіцы спраўлялася найбольшая колькасць вяселляў. А якое ж вяселле без смачных пірагоў? Самы час падпальваць у печы і выпякаць пірагі!"А механошу чатыры грошы і пірог харошы…"Пірог – святочная страва беларускай кухні, якая суправаджае ўсе сямейныя святы.У традыцыйнай свядомасці пірог – увасабленне багацця, дастатку, заможнасці. Так пра небагатага чалавека казалі: "На хлеб мае, на пірог шукае".У народзе звычай адорваць пірагамі заўсёды азначаў імкненне дзяліцца дабрабытам. На Каляды і Вялікдзень імі абавязкова частавалі калядоўшчыкаў і валачобнікаў. У калядных і валачобных песнях так і спяваецца: "А механошу чатыры грошы і пірог харошы…" і "...кварту гарэлкі, пшоны пірог, к таму пірагу місу тварагу...".І цяпер, як і даўней, пірагі пякуць на хрэзьбіны, вяселле, з пірагом адпраўляюцца ў сваты, сустракаюць дарагіх гасцей. На Брэшчыне і Гарадзеншчыне існаваў нават вясельны абрад пад назвай Перагі. Падчас абраду госці нявесты праз тыдзень пасля вяселля ехалі да жаніха і, вядома ж, везлі з сабой пірагі. У вёсцы Баброўнікі Гарадоцкага раёна з гэтай нагоды казалі: "Ужэ за тыдзень пірогі робяць"."Ой, не магу, а ем па пірагу!"Беларускія пірагі заўсёды маюць круглую або прадаўгаватую форму, а адзін з вясельных пірагоў рагойш выпякаецца ў выглядзе рога."Пірог" або "пірох" гэта не толькі здобная булка, упрыгожаная шышкамі, кветкамі, каласамі і птушкамі, гэта яшчэ і бохан белага або чорнага хлеба.Тэхналогія выпякання пірагоў была блізкай да хлеба. Сфарміраваныя боханы адпраўлялі ў печ на драўлянай лапаце з доўгай ручкай, таму пачуўшы ў гутарцы, што гаспадыня спякла "вялікі пірог хлеба на ўсю лапату" ніхто не здзіўляўся.Дражджавыя пірагі пяклі не толькі з нагоды якога небудзь свята, але і тады, калі вельмі хацелася чаго-небудзь смачнага.Старадаўнія рэцэптыКаб адчуць гісторыю на смак, прапаную некалькі даўніх рэцэптаў пірагоў ад беларускіх кухарак, якія спадзяюся прыйдуцца вам да спадобы.РагойшЗ чаго гатаваць. Для цеста:Для накрыпкі.Як гатаваць. У цёплым малацэ распусціць дрожджы і ўсыпаць палову мукі. Падрыхтаваную рошчыну пакінуць у цёплым месцы на гадзіну. Калі аб’ём рошчыны павялічыцца ў два разы і яна пачне паціху апускацца, дадаць соль, цукар, сметанковае масла, астатнюю муку і замясіць цеста. Паставіць цеста для закісання ў цёплае месца яшчэ на дзве гадзіны.Пасыпаць стол мукой і выкласці на стол гатовае цеста, падзяліць яго на два роўныя кавалкі, кожны з якіх раскачаць у пласт таўшчынёй у 3 см і пакласці у іх сярэдзіну накрыпку, надаць форму рога.Рагойшы пакласці на бляху вышмараваную алеем, памазаць яйкам, зрабіць праколы для выйсця пары і выпякаць у печы або духоўцы да гатовасці.Для накрыпкі асобна спячы мяса птушкі, пакрышыць яго, дадаць туды падсмажаную на алеі цыбулю, соль, перац, перамяшаць, укласці ў раскачанае цеста.Пірог на кожны дзеньА гэты рэцэпт упершыню быў надрукаваны ў Вільні ў 1854 годзе ў кнізе Вінцэнты Завадскай "Першая беларуская кулінарная кніга. Літоўская кухарка".З чаго гатаваць.Як гатаваць. Уліць пакаёвай тэмпературы малако ў вялікую ёмістасць, пасаліць, працадзіць туды дрожджы, усыпаць столькі мукі, каб можна было лёгка зрабіць камячкі, накрыць і паставіць, каб цеста падышло.Калі рошчына падрасце, моцна выбіць, уліць жаўткі, узбітыя з цукрам да белага колеру, дадаць тоўчаны міндаль, узбітую з бялкоў пену, пасля дадавання кожнага інгрыдыенту мяшаць.Потым мясіць моцна, дасыпаючы столькі мукі, каб цеста можна было рэзаць нажом, не пакідаючы на ім слядоў ад нажа, у канцы ўліць масла, яшчэ добра вымешаць з маслам і пакінуць, каб падышло.Потым рабіць булкі і класці іх на бляху, вышмараваную маслам і пасыпаную мукой.Паставіць у цёплае месца і калі падрастуць, памазаць яйкам і выпякаць гадзіну.Смачна есці!
https://bel.sputnik.by/20190608/Ne-tolk-drank-samyya-smachnyya-stravy-belaruskay-kukhn-1041448218.html
https://bel.sputnik.by/20180929/yak-prygatavac-prypravy-dlya-nepa-tornaga-smaku-strau-1037880451.html
https://bel.sputnik.by/20201128/Kukhnya-nashykh-prodka-gatuem-stravy-z-myasa-truso--zaytsa-1046248584.html
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, цiкавосткi, беларуская кухня, каляды
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, цiкавосткi, беларуская кухня, каляды
"А ў пячы пірагі сядзелі…". Як правільна развітацца з Калядамі?
09:22 24.01.2021 (абноўлена: 16:48 05.12.2022) Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае пра традыцыйную страву беларускай кухні і вучыць гатаваць святочныя пірагі.
Час бяжыць так хутка, як коціцца сонца па небасхіле. Сярэдні зімовы месяц з сапраўднымі маразамі і смакам святаў блізкі да завяршэння.
Ухваляючы Раство Хрыстова, здаецца толькі ўчора ўсе збіраліся за калядным сталом, ласаваліся каўбасамі, частавалі калядоўшчыкаў, хадзілі ў царкву на Вадохрышча і ладзілі Провады Каляд. А цяпер надышоў час засяродзіцца на будзёным, і народны каляндар нагадвае аб мудрых колішніх завядзёнках.
Пасля Вадохрышча пачыналася Малая вясельніца. Калісьці гэтай парой царква дазваляла вянчанне, і таму да Масленіцы спраўлялася найбольшая колькасць вяселляў. А якое ж вяселле без смачных пірагоў? Самы час падпальваць у печы і выпякаць пірагі!
"А механошу чатыры грошы і пірог харошы…"
Пірог – святочная страва беларускай кухні, якая суправаджае ўсе сямейныя святы.
У традыцыйнай свядомасці пірог – увасабленне багацця, дастатку, заможнасці. Так пра небагатага чалавека казалі: "На хлеб мае, на пірог шукае".
У народзе звычай адорваць пірагамі заўсёды азначаў імкненне дзяліцца дабрабытам. На Каляды і Вялікдзень імі абавязкова частавалі калядоўшчыкаў і валачобнікаў. У калядных і валачобных песнях так і спяваецца: "А механошу чатыры грошы і пірог харошы…" і "...кварту гарэлкі, пшоны пірог, к таму пірагу місу тварагу...".
І цяпер, як і даўней, пірагі пякуць на хрэзьбіны, вяселле, з пірагом адпраўляюцца ў сваты, сустракаюць дарагіх гасцей. На Брэшчыне і Гарадзеншчыне існаваў нават вясельны абрад пад назвай Перагі. Падчас абраду госці нявесты праз тыдзень пасля вяселля ехалі да жаніха і, вядома ж, везлі з сабой пірагі. У вёсцы Баброўнікі Гарадоцкага раёна з гэтай нагоды казалі: "Ужэ за тыдзень пірогі робяць".
"Ой, не магу, а ем па пірагу!"
Беларускія пірагі заўсёды маюць круглую або прадаўгаватую форму, а адзін з вясельных пірагоў рагойш выпякаецца ў выглядзе рога.
"Пірог" або "пірох" гэта не толькі здобная булка, упрыгожаная шышкамі, кветкамі, каласамі і птушкамі, гэта яшчэ і бохан белага або чорнага хлеба.
Тэхналогія выпякання пірагоў была блізкай да хлеба. Сфарміраваныя боханы адпраўлялі ў печ на драўлянай лапаце з доўгай ручкай, таму пачуўшы ў гутарцы, што гаспадыня спякла "вялікі пірог хлеба на ўсю лапату" ніхто не здзіўляўся.
Дражджавыя пірагі пяклі не толькі з нагоды якога небудзь свята, але і тады, калі вельмі хацелася чаго-небудзь смачнага.
Каб адчуць гісторыю на смак, прапаную некалькі даўніх рэцэптаў пірагоў ад беларускіх кухарак, якія спадзяюся прыйдуцца вам да спадобы.
З чаго гатаваць. Для цеста:
- 500 г мукі,
- 2 ст лыжкі сметанковага масла,
- 15 г дражджэй,
- 200 г малака,
- 2 яйкі,
- 2 ст лыжкі алею,
- цукар,
- соль.
- 400 г мяса птушкі (курыца, гусь, індык),
- 100 г цыбулі,
- соль і перац па смаку.
Як гатаваць. У цёплым малацэ распусціць дрожджы і ўсыпаць палову мукі. Падрыхтаваную рошчыну пакінуць у цёплым месцы на гадзіну. Калі аб’ём рошчыны павялічыцца ў два разы і яна пачне паціху апускацца, дадаць соль, цукар, сметанковае масла, астатнюю муку і замясіць цеста. Паставіць цеста для закісання ў цёплае месца яшчэ на дзве гадзіны.
Пасыпаць стол мукой і выкласці на стол гатовае цеста, падзяліць яго на два роўныя кавалкі, кожны з якіх раскачаць у пласт таўшчынёй у 3 см і пакласці у іх сярэдзіну накрыпку, надаць форму рога.
Рагойшы пакласці на бляху вышмараваную алеем, памазаць яйкам, зрабіць праколы для выйсця пары і выпякаць у печы або духоўцы да гатовасці.
Для накрыпкі асобна спячы мяса птушкі, пакрышыць яго, дадаць туды падсмажаную на алеі цыбулю, соль, перац, перамяшаць, укласці ў раскачанае цеста.
А гэты рэцэпт упершыню быў надрукаваны ў Вільні ў 1854 годзе ў кнізе Вінцэнты Завадскай "Першая беларуская кулінарная кніга. Літоўская кухарка".
- 3 л мукі,
- 80 г дражджэй,
- 1 л малака,
- 5 яек,
- 0,75 шклянкі топленага масла,
- 1 шклянка цукру,
- горкі міндаль,
- соль па смаку.
Як гатаваць. Уліць пакаёвай тэмпературы малако ў вялікую ёмістасць, пасаліць, працадзіць туды дрожджы, усыпаць столькі мукі, каб можна было лёгка зрабіць камячкі, накрыць і паставіць, каб цеста падышло.
Калі рошчына падрасце, моцна выбіць, уліць жаўткі, узбітыя з цукрам да белага колеру, дадаць тоўчаны міндаль, узбітую з бялкоў пену, пасля дадавання кожнага інгрыдыенту мяшаць.
Потым мясіць моцна, дасыпаючы столькі мукі, каб цеста можна было рэзаць нажом, не пакідаючы на ім слядоў ад нажа, у канцы ўліць масла, яшчэ добра вымешаць з маслам і пакінуць, каб падышло.
Потым рабіць булкі і класці іх на бляху, вышмараваную маслам і пасыпаную мукой.
Паставіць у цёплае месца і калі падрастуць, памазаць яйкам і выпякаць гадзіну.
