Новая мутацыя каронавіруса – "лямбда"-штам: што пра яе вядома?
© Sputnik / Илья Питалев
/ Падпісацца
У пачатку ліпеня СААЗ уключыла новую мутацыю каронавіруса - "лямбда" - у спіс штамаў, "якія ўяўляюць цікавасць". І эксперты не выключаюць, што ў найбліжэйшай будучыні яе перавядуць у катэгорыю "выклікаючых занепакоенасць" мутацый COVID-19. Чаго чакаць ад новага віруса?
Чарговая мутацыя SARS-CoV-2, якая атрымала назву "лямбда", была выяўлена ў Перу ў снежні мінулага года. Гэта быў вельмі распаўсюджаны ў краіне штам (каля трэці выпадкаў заражэння) да з'яўлення тут індыйскага. Вірус хутка распаўсюджваўся: траціна новых выпадкаў заражэння ў Аргенціне і Чылі адбывалася менавіта з прычыны "лямбда"-варыянта.
Лацінаамерыканскі каронавірус
У канцы ліпеня СААЗ паведаміла, што "лямбда"-штам цыркулюе больш чым у 30 краінах свету. Месяцам раней арганізацыя ўнесла яго ў групу "ўяўляючых цікавасць". У свой час з гэтай жа катэгорыі ў спіс "выклікаючых занепакоенасць" мутацый былі пераведзены бразільскі, індыйскі, брытанскі і паўднёваафрыканскі штамы.
СААЗ не выключае, што ў хуткім часе і "лямбда"-штаму будзе прысвоена другая катэгорыя. Эксперты лічаць, што ў яго ёсць некалькі мутацый у спайкавым бялку, якія ўплываюць на заразнасць віруса, аднак пакуль патрабуюцца дадатковыя даследаванні.
"На дадзены момант штам "лямбда" аднесены да варыянтаў, якія ўяўляюць цікавасць. Мы працуем з рознымі навукоўцамі і збіраем інфармацыю з усяго свету. Калі мы прыйдзем да высновы, што ён мае павышаную трансмісіўнасць або павялічвае смяротнасць, то ён можа быць пераведзены ў групу выклікаючых занепакоенасць", - заявіла эксперт арганізацыі Марыя ван Керкхове.
У Бразіліі навукоўцы звярнулі ўвагу на новую мутацыю S-бялку віруса, але пакуль складана ацаніць яе небяспеку. Аднак менавіта гэта змена таксама выклікае занепакоенасць і ў перуанскіх навукоўцаў. Звычайна любая мутацыя, якая адбываецца ў гэтай частцы геному віруса, што адказвае за злучэнні з клеткай чалавека, вядзе да паляпшэння яго здольнасці пранікаць у арганізм і "выслізгваць" ад антыцел.
Новыя ўласцівасці "лямбды"
Пакуль у навукоўцаў няма доказаў таго, што "лямбда"-штам выклікае больш цяжкае цячэнне каронавіруса, уплывае на смяротнасць або аслабляе дзеянне вакцыны. Але ў любой новай мутацыі з'яўляюцца і новыя перавагі, якія даюць ёй магчымасць прыстасоўвацца.
"Ён змяняецца, падладжваецца пад знешнія ўмовы, якія змяняюцца. Новы штам - як новая канструкцыя. Ён больш прыстасаваны, больш устойлівы, больш заразны, больш здольны распаўсюджвацца па свеце", - казаў у эфіры "Радыё 1" доктар медыцынскіх навук, урач-імунолаг Уладзіслаў Жамчугоў.
Эксперт лічыць, што новы штам будзе заражаць тых, хто яшчэ не перахварэў ці не вакцынаваўся. Змены ў геноме даюць гэтаму новаму каронавірусу перавагі ў размнажэнні, ён будзе распаўсюджвацца і выцясняць папярэднія варыяцыі COVID-19, а з часам, на думку спецыяліста, можа выцесніць "дэльта"-штам.
Сімптомы "лямбда"-каронавіруса
У канцы чэрвеня новая мутацыя была знойдзена ў Вялікабрытаніі. Агенцтва грамадскай аховы здароўя Англіі пералічыла сімптомы заражэння "лямбда"-варыянтам, аднак яны не адрозніваюцца ад астатніх штамаў каронавіруса: гэта павышэнне тэмпературы, бесперапынны кашаль, страта нюху і густу.
Ці працуюць вакцыны супраць "лямбда"-штама?
Як і ў выпадку з іншымі штамамі, СААЗ пакуль робіць асцярожныя заявы з нагоды эфектыўнасці вакцын супраць новых варыянтаў каронавіруса, заклікаючы дачакацца вынікаў даследавання. Аднак распрацоўшчыкі прэпаратаў запэўніваюць, што існуючыя вакцыны зніжаюць рызыку развіцця цяжкіх форм каронавіруса і верагоднасць смяротнага зыходу ў прышчэпленых людзей, у тым ліку і ад новых варыянтаў COVID-19.
У Аргенціне, дзе першай зарэгістраванай вакцынай ад каронавіруса быў расійскі прэпарат "Спутник V", цяпер таксама высвятляюць яго эфектыўнасць супраць усіх распаўсюджаных у краіне штамаў.
Даследаванні аргентынскіх вучоных паказалі: "Спутник V" эфектыўны супраць варыянтаў "гама" (бразільскі штам), "альфа" (брытанскі) і новай мутацыі "лямбда", якія зараз распаўсюджаны ў краіне.
"Ніякіх цяжкасцей у нейтралізуючай актыўнасці сываратак людзей, вакцынаваных "Спутник V", не назіралася", - гаворыцца ў даследаваннях Proyecto PAIS (Аргентынскі міжведамасны праект геномікі віруса SARS-CoV-2), Біябанка інфекцыйных захворванняў BBEI, Інстытута Інбрыс і Клінічнай бальніцы Хасэ дэ Сан-Марцін.
Навукоўцы выявілі, што ў прышчэпленых вакцынай "Спутник V" выпрацоўваліся антыцелы, нейтралізуючыя варыянты каронавіруса, што цыркулююць у Аргенціне. Аднак для "гама"-варыянта (бразільскага штама) колькасць нейтралізуючых антыцел у здаравеючых або вакцынаваных прэпаратам "Спутник V" было зніжана ўтрая, чым пасля "звычайнага" каронавіруса.
Чытайце таксама:
Чацвёртая хваля каронавіруса непазбежна: чаго чакаць ад новага COVID-19
Адчуйце розніцу: Камароўскі назваў сімптомы "дэльта" каронавіруса
Піневіч: індыйскі штам каронавіруса будзе развівацца ў Беларусі
Навукоўцы выявілі беларускі штам каронавіруса
Мутацыя каронавіруса: чаму мяняецца вірус і як вывучаюць штамы
