У Жыровічах 10 гадоў дамагаліся, каб перавесці навучанне ў школе на рускую мову
© Sputnik / Александр Кряжев
/ Падпісацца
Бацькі патлумачылі, чаму многія гады хацелі, каб у мясцовай школе дзеці вучыліся на рускай, а не па-беларуску, і чаму не атрымлівалася гэта зрабіць.
ГРОДНА, 19 кас - Sputnik, Іна Грышук. У невялікай вясковай школе ў аграгарадку Жыровічы, які лічыцца духоўным цэнтрам праваслаўя ў Беларусі, у гэтым годзе ўпершыню за 30 гадоў сталі выкладаць ўсе прадметы не на беларускай, а на рускай мове.
Беларускамоўная школа змяніла мову навучання з 1 верасня гэтага года. Чаму гэта адбылося і што думаюць на гэты конт бацькі школьнікаў, высвятляла журналістка Sputnik Іна Грышук.
Школа вучыла на беларускай 30 гадоў
Школа ў аграгарадку Жыровічы Слонімскага раёна досыць вялікая для вясковай. Тут вучыцца каля двух соцень дзяцей.
Мясцовыя тлумачаць, што многія вучні - гэта дзеці з сем'яў, якія пераехалі ў Жыровічы, духоўны цэнтр беларускага праваслаўя. Ёсць сем'і, якія прыехалі на ПМЖ у Жыровічы з Расіі, з Чэхіі, таксама тут шмат святароў, якія працуюць і выкладаюць у размешчанай у пасёлку Мінскай духоўнай семінарыі Беларускай праваслаўнай царквы.
"У нас тут у пасёлку ўсё размаўляюць на рускай мове, чыстую беларускую гаворку практычна не пачуеце, тых, хто гаворыць па-беларуску, можна на пальцах пералічыць. Можа, таму бацькі захацелі зрабіць школу рускай", - распавяла адна з мясцовых жыхарак.
Школа працуе 55 гадоў, на беларускую мову навучання яе перавялі ў канцы 80-х гадоў. Да цяперашняга года ўсе прадметы - матэматыка, хімія, біялогія, гісторыя і іншыя тут выкладаліся толькі на беларускай, руская мова гучала на ўроку рускай мовы і літаратуры.
"Яшчэ на перапынках ўсе размаўлялі на рускай - і дзеці, і настаўнікі", - дадаюць бацькі, спрабуючы растлумачыць, чаму яны дамагаліся адмены беларускай мовы навучання.
Пісалі заявы 10 гадоў запар
Пытанне пра змену мовы навучання ў школе ўздымалася шмат гадоў запар. Па словах адной з мам, яна памятае, што такія заявы пачалі пісаць 9 або 10 гадоў таму, калі яе дзіця толькі паступала ў школу. Бацькі збіралі подпісы, адпраўлялі звароту ў Слонімскі аддзел адукацыі, але ўвесь час атрымлівалі адмовы.
"Я дакладна не ведаю, што пісалі ў адказах з райвыканкама, накшталт, што вясковым школам трэба быць беларускамоўнымі, можа, у іх ёсць патрабаванне, колькі дзяцей у раёне павінна навучацца на беларускай мове. І калі б яны нашу школу перавялі на рускую, то сапсавалі б сабе статыстыку. А набраць новыя класы з беларускай мовай навучання будзе складана", - адзначыла жыхарка Жыровічаў Алена.
Фармальнай перашкодай для змены мовы навучання быў і статут Жыровіцкай сярэдняй школы. У ім было выразна прапісана, што выкладанне тут павінна весціся выключна на беларускай.
"Мы матывавалі свае просьбы тым, што ў Беларусі дзяржаўнымі лічацца дзве мовы - беларуская і руская. А ў Кодэксе аб адукацыі гаворыцца, што дзеці могуць вучыцца на адной з дзяржаўных мове, у нас ёсць права выбару. А статут школы такое права нам не даваў", - патлумачыў адзін з бацькоў, які папрасіў на называць яго імя.
Ён удакладніў, што пераход школы на рускую мову навучання падтрымалі ўсе бацькі, за выключэнне двух або трох сем'яў. І цяпер незадаволеных такімі кардынальнымі зменамі няма ні сярод вучняў, ні сярод настаўнікаў.
З якімі праблемамі сутыкаліся дзеці
Бацькі распавялі, чаму так настойліва на працягу многіх гадоў дамагаліся перавесці школу на рускую мову.
"Я не магу сказаць, што я супраць беларускай мовы ці што яе не люблю, наадварот, мне яна вельмі падабаецца. Але, калі школа выкладала на беларускай, нашы дзеці на 11 гадоў траплялі ў вакуум. Усе растуць у рускамоўным асяроддзі, па-руску гавораць у сям'і, у грамадстве, па-руску кажуць у кіно, у навінах, у інтэрнэце. І галоўнае, што няма пераемнасці. Пасля беларускамоўнай школы дзеці ідуць у каледжы, ВНУ, дзе ў прынцыпе няма выкладання на беларускай. Уявіце, як адчуваюць сябе нашы дзеці?" - кажа мама адгой з вучаніц Жыровіцкай СШ Таццяна.
Іншыя бацькі распавялі, што сапраўдным выпрабаваннем для дзяцей з мясцовай школы станавіліся і алімпіяды, і падрыхтоўка паступлення ў ВНУ.
"Заданні алімпіяд на рускай, зносіны таксама, але нашы дзеці прывыклі да беларускіх тэрмінаў, яны ж перыядычна праскокваюць у мове, у адказах, у мове пры нефармальных зносінах. Над імі кпілі аднагодкі, у падлеткавым узросце гэта заўсёды моцна кранае", - адзначыла іншая мама Ала.
Складана было перамыкацца і на дадатковых занятках з рэпетытарамі, якія таксама выкладаюць на рускай. У адной з сем'яў, якая жыве ў Жыровічах, распавялі, што яны адмовіліся аддаваць дзяцей у мясцовую школу з-за мовы навучання. Шмат гадоў возяць дзяцей у Слонім, гэта 10 кіламетраў ад аграгарадка.
"Не ўсе сем'і могуць сабе такое дазволіць - вучыць дзяцей у гарадской школе. Калі ў вас трое дзяцей, а яны вучацца ў розныя змены, то хто-небудзь з бацькоў павінен не працаваць, быць кіроўцам, каб адвозіць у горад, забіраць сваіх школьнікаў. Магчыма, хтосьці, хто раней вазіў дзяцей у гарадскія школы, перавядзе дзяцей у нашу, у нас жа тут якасць адукацыі добрая", - тлумачаць мамы.
Дапамагла Наталля Качанава
Зрабіць школу рускай атрымалася выпадкова, калі пытанне паднялі на самым высокім узроўні. Улетку гэтага года Жыровіцкі манастыр наведала Наталля Качанава, на сустрэчы ёй задалі пытанне аб тым, ці маюць права бацькі мясцовых школьнікаў абраць, на якой з дзяржаўных моў павінна ісці выкладанне. Яна адказала, што маюць.
Пасля гэтага пытанне стала вырашацца з дзіўнай лёгкасцю. Адзін з бацькоў, які займаўся зборам патрэбных папер распавёў: "Пасля гэтага кароткага адказу Качанавай нам параілі напісаць новую заяву з просьбай аб змене мовы навучання, з подпісамі бацькоў школьнікаў і накіраваць яго ў Слонімскі райвыканкам.
Мы так і зрабілі. Часу было мала, пад гэтай заявай былі подпісы прыкладна 70 працэнтаў сем'яў. Пасля гэтага ўнеслі змяненне ў школьны статут, а сярод бацькоў правялі апытанне, на якой мове павінны вучыцца дзеці. Амаль 100 працэнтаў выбралі рускую. Ці быў нейкі ўдзел у вырашэнні гэтага пытання Наталлі Качанавай, я не ведаю, мы ўсё вырашалі з мясцовай уладай".
Афіцыйны каментар пра тое, чаму бацькам з аграгарадка Жыровічы на працягу 10 гадоў адмаўлялі ў пераводзе школы на рускую мову, а ў цяперашнім зрабілі гэта ў максімальна кароткія тэрміны, начальнік упраўлення адукацыі Слонімскага райвыканкама Святлана Валько даваць адмовілася.
Як даведаўся карэспандэнт Sputnik неафіцыйна, пытанне пра змену мовы навучання ў Жыровіцкай СШ пасля візіту Качанавай трымалі на кантролі ў больш высокіх кабінетах. Напрыклад, у мясцовае ўпраўленне адукацыі прыйшоў ліст з Палаты прадстаўнікоў з просьбай задаволіць просьбу бацькоў.
Статут школы змянілі, паказаўшы, што Жыровіцкая СШ можа весці адукацыйны працэс і на рускай, і на беларускай. Пасля гэтага ўсім бацькам прапанавалі выбраць, якую мову для навучання яны хочуць.
З 1 верасня школа перайшла на рускую мову навучання.
Бацькі: "Ніхто з дзяцей не паскардзіўся"
"Перад тым, як запоўніць гэтыя паперы, я спытала ў сваіх дзяцей. Старэйшая дзяўчынка адразу ж сказала, што яна хоча вучыцца на рускай, ёй хутка паступаць, яна разумее, што з беларускім будзе складана. Самая малодшая таксама ўзрадавалася. Сярэдняя дачка сказала, што ёй будзе цяжка перастроіцца, але яна таксама за. Вось прайшло ўжо амаль два месяцы, ніхто з дзяцей не сказаў, што ім стала цяжэй вучыцца. Яны рады", - адзначыла Таццяна.
З ёй пагадзіліся і іншыя бацькі, іх дзецям таксама стала лягчэй вучыцца. Хтосьці звярнуў увагу і на тое, што лягчэй стала таксама настаўнікам.
"Многія вучэбна-метадычныя дапаможнікі для настаўнікаў напісаныя толькі на рускай. Педагогам даводзілася займацца перакладам, марнаваць на гэты час", - дадаў адзін з бацькоў.
Мясцовыя сем'і цяпер хочуць зрабіць рускамоўным і дзіцячы сад.
"Галоўная праблема ў тым, што няма пераемнасці адукацыі на беларускай мове і няма яе актыўнага выкарыстання. Не думаю, што калі ў адной невялікай сельскай школе ці садку ўсе прадметы перастануць выкладаць на беларускай мове, беларуская мова знікне. Ва ўсёй Беларусі дзеці яго вучаць на ўроках беларускай мовы і літаратуры, разумеюць беларускую мову. А каб яны пачалі размаўляць па-беларуску, гэта павінна ісці з сям'і. У беларускамоўнай школе яе навязвалі штучна", - лічыць адна з мам.
Чытайце таксама:
Маскі і праветрыванне: у Беларусі не будуць пераводзіць школьнікаў на "ўдалёнку"
Закон Божы ў нядзельных школах будуць вывучаць пры дапамозе квэстаў
Залежыць ад узросту і не толькі: колькі будуць каштаваць абеды ў школах
