ЗША чакае сорам: давядзецца прасіць прабачэння ў Расіі
© AFP 2024 / JIM WATSON
Падпісацца
На Захадзе спрачаюцца аб тым, як трэба рэагаваць на праведзеныя Расіяй чырвоныя лініі: проста так адхіліць перададзеныя Масквой праекты дамовы з ЗША і дамовы з НАТА не атрымаецца, адзначае міжнародны аглядальнік РІА Навіны Пётр Акопаў.
Прыхільнікі жорсткай стратэгіі, гэта значыць тыя, хто робіць стаўку на працяг дэманізацыі Расіі і татальную канфрантацыю з намі, асцерагаюцца, што адсутнасць адназначна адмоўнай рэакцыі, не кажучы ўжо пра згоду абмяркоўваць расійскія прапановы, стане не толькі саступкай Расіі, але і заахвочваннем Пуціна, наўпрост падштурхоўваючым яго да "нападзення на Украіну". Як піша The Wall Street Journal, "патрабаванні Пуціна абражаюць ЗША і НАТА" і "дэманструюць яго ўпэўненасць, якая мацнее, магчыма, нават перакананасць, што Захад не зробіць нічога сур'ёзнага, каб яго спыніць".
Расіі бессэнсоўна пераконваць атлантыстаў у тым, што мы не збіраемся нападаць на Украіну, больш за тое, у цяперашніх абставінах, у атмасферы, пры якой Захад ужо практычна сам паверыў у рэальнасць выдуманай ім "рускай пагрозы", нам нават нявыгадна даказваць сваю міралюбнасць. Няхай панервуюцца, як сказаў месяц таму Уладзімір Пуцін, "нашы папярэджанні апошняга часу ўсё ж такі робяць пэўны эфект", і трэба, каб "вядомае напружанне" захоўвалася ў Захаду як мага даўжэй.
Іншымі словамі, мы спрабуем павярнуць назапашаную на Захадзе русафобскую энергію супраць яго самога: раз ужо ў страху (нават калі ён шмат у чым фальшывы і свядома маніпулятыўны) вочы вялікія, тое трэба выкарыстоўваць узбуджаны стан "партнёраў" для пачатку сур'ёзнай гутаркі. Тым больш, што разумная частка атлантычных стратэгаў разумее бессэнсоўнасць палітыкі ігнаравання расійскіх інтарэсаў: з Расіяй не проста можна, але і трэба дамаўляцца. Далёка не ўсюды і ва ўсім гэта здзяйсняльна, але калі ёсць настрой на ўлік узаемных інтарэсаў, а не жаданне абавязкова нешта адціснуць або нанесці шкоду саперніку, то часта можна дамовіцца. Гэта датычыцца і розных рэгіянальных праблем і канфліктаў.
У Расіі ж ёсць інтарэсы не толькі на постсавецкай прасторы – проста ў дачыненні да яе мы максімальна жорстка праводзім чырвоныя лініі. У нас ёсць інтарэсы практычна ва ўсіх рэгіёнах свету, прычым, улічваючы наша геаграфічнае становішча, гэтыя рэгіёны збольшага з'яўляюцца для нас суседнімі. Сапраўды, Расія не проста еўразійская дзяржава, якая мяжуе і з Нарвегіяй, і з Манголіяй, - мы яшчэ і дзяржава ціхаакіянская. Інакш кажучы, не толькі Кітай і Японія, але і ўвесь рэгіён Паўднёва-Усходняй Азіі – краіны АСЕАН - з'яўляецца для нас блізкім.
Блізкі Усход – гэта наогул прыгранічны рэгіён, таму што на Каспіі мы суседнічам з Іранам. Далёка ад нашых меж толькі Паўднёвая Амерыка (хоць з ёй падзяляе толькі Ціхі акіян) і Афрыка, але і там у нас ёсць сур'ёзныя інтарэсы і гістарычныя сувязі. Разглядаць увесь свет пляцоўкай барацьбы з Расіяй, як гэта было ў савецкія часы, неразумна для Захаду. І таму, што Расія не мае мэты пабудовы альтэрнатыўнай глабальнай сістэмы (СССР, зрэшты, большую частку сваёй гісторыі таксама не ставіў такую задачу, але Захад працягваў верыць у гэта), і таму, што Захад ужо не мае сіл і сродкаў для глабальнага дамінавання. Больш за тое, на шляху да новага шматпалярнага свету Расія выступае як канструктыўны і адказны ігрок, а не шалёны разбуральнік і падпальшчык.
Гэта толькі ў заходняй прапагандысцкай міфалогіі Расія марыць адпомсціць за распад СССР і знявагу і гатова любой цаной шкодзіць ЗША і Еўропе, падрываючы іх пазіцыі на сусветнай арэне і расколваючы знутры. Не, Расія, натуральна, не супраць згуляць на супярэчнасцях, скарыстацца памылкамі і злачынствамі Захаду, але пры гэтым для нас прынцыпова важна не дапусціць ні хаатызацыі сусветнага парадку ў цэлым, ні дэстабілізацыі абстаноўкі ў асобных рэгіёнах свету. Хаця б таму, што большая частка гэтых рэгіёнаў – нашы суседзі і нам не патрэбны пажар на суседняй вуліцы.
Расія хоча новага сусветнага парадку і працуе над яго стварэннем, і мы ўпэўнены ў тым, што пабудуем яго разам з іншымі дзяржавамі-цывілізацыямі. Але нам трэба не паскарэнне краху атлантычнага праекта любой цаной, а кантраляваны пераход ад завершанай атлантычнай, заходняй эпохі да новага свету. І гэта, дарэчы, адпавядае стратэгічным інтарэсам самога Захаду – таго, што будзе існаваць у наступную эпоху. Яму патрэбен кіраваны адыход з пазіцый гегемона, які не адбыўся, на пазіцыі ўплывовага глабальнага іграка, план акуратнага адступлення з таго ж Блізкага Усходу, каб потым усё не ператварылася ў панічныя ўцёкі ў стылі Афганістана.
Таму прадстаўляе цікавасць артыкул Анатоля Лівена (аднаго з галоўных англасаксонскіх спяцоў па рэгіёне) "На Ближнем Востоке Россия права", які з'явіўся ў The Foreign Policy. Чаму мы ўвесь час кажам, што Расія імкнецца падарваць міжнародны парадак, разважае Лівен:
"У рэгіёне за апошнія дваццаць гадоў парушальнікам існуючага статус-кво нязменна выступалі якраз ЗША. Расія супрацьстаяла амерыканскай палітыцы па ключавых пытаннях, што праз час аказалася аб'ектыўна правільным з пункту гледжання не толькі Масквы і рэгіёна, але нават саміх ЗША і Захаду".
Зразумела, сваю палітыку Расія распрацоўвае зыходзячы з уласных інтарэсаў. Аднак інтарэсам Захаду яна адпавядае невыпадкова. Расійскія дзеянні ў сферы знешняй палітыкі і бяспекі блізкаўсходніх дзяржаў будуюцца на разліку, які аказаўся не толькі верным сам па сабе, але і блізкі да некаторай часткі амерыканскай эліты".
Лівен піша, што "расійскі разлік можна назваць антыдэмакратычным, але куды дакладней ахарактарызаваць яго як глыбокае адчуванне далікатнасці дзяржаў і страху перад хаосам і грамадзянскай вайной у спалучэнні з глыбокім скепсісам наконт імклівых рэвалюцыйных змен":
"Такое стаўленне сыходзіць каранямі ў жудасную гісторыю самой Расіі ХХ стагоддзя… Савецкі вопыт унушыў расіянам глыбінны скепсіс да рэвалюцыйных праектаў пераўтварэння іншых краін па нейкаму ўніверсальнаму ідэалагічнаму шаблону, менавіта так дзейнічаў па ўсім свеце савецкі камунізм, утравіўшы Расію ў чараду жудасных, дарагіх бедстваў. Такім чынам, рускія палічылі (дарэчы, цалкам справядліва), што амерыканскі праект у ключавых пытаннях нагадвае савецкія намаганні 1980-х і таму асуджаны на такі ж правал”.
Анатоль Лівен нагадвае аб тым, што Уладзімір Пуцін выступаў супраць амерыканскага ўварвання ў Ірак, супраць лівійскай аперацыі і наогул асуджаў спробы "экспарту дэмакратыі", прадракаючы разбурэнне дзяржаў і хаос. Гэта ў выніку і адбылося, гэта значыць рускія мелі рацыю, а амерыканцы – не. Пры гэтым і амерыканцы часам маглі быць рэалістамі: Лівен нагадвае, што ў 2011-м Джо Байдэн і Хілары Клінтан раілі Абаме не падтрымліваць патрабаванні адстаўкі егіпецкага прэзідэнта Мубарака, таму што яго проста няма кім замяніць. Іх палохаў хаос у важнай для іх краіне арабскага свету сапраўды гэтак жа, як Расію, якая не хацела звяржэння Асада ў сяброўскай нам Сірыі. І агульны пажар на Блізкім Усходзе пачаўся па віне Штатаў: менавіта амерыканцы сваім уварваннем у Ірак адкрылі скрыню Пандоры.
Цяжка зразумець, чаму Расія заслугоўвае асуджэння за тое, што прытрымліваецца той жа лініі, што і разумныя амерыканскія саветнікі, піша Лівен, хаця тут усё зразумела, Вашынгтон проста дзейнічае ў логіцы стрымлівання Расіі і барацьбы з ёй. Цяпер адміністрацыя Байдэна заяўляе, што настроена супрацоўнічаць з Расіяй там, дзе інтарэсы дзвюх краін супадаюць, нагадвае Лівен:
"Гісторыя Блізкага Усходу за апошнія дваццаць гадоў даказвае, што, прынамсі, у гэтай галіне для супрацоўніцтва сапраўды ёсць трывалая аснова. Аднак для яго далейшага развіцця амерыканскія палітыкі павінны прызнаць, хаця б сабе самім у прыватным парадку, што Расія шмат разоў мела рацыю, а Амерыка – не".
Ці ёсць шанс на такое прызнанне? Адказ на гэтае пытанне важны ў першую чаргу не для Расіі, а для ЗША – таму што гэта ім трэба вылазіць з той ямы, у якую яны самі сябе загналі на Блізкім Усходзе. Не зразумеўшы свае памылкі, Штаты толькі пагоршаць сваю сітуацыю, ды і без уліку інтарэсаў Расіі дзейнічаць у рэгіёне ўжо зусім немагчыма. Гэта датычыцца не толькі Блізкага Усходу, але менавіта там ёсць рэальны шанс перайсці да палітыкі ўзгаднення ўзаемных інтарэсаў адзін аднаго. Новы светапарадак ужо надыходзіць – не трэба яго ігнараваць.
Таксама на Sputnik:
Пуцін: Расія выступае за бяспеку на ўсёй еўразійскай прасторы
Ядзерная зброя ў Беларусі: "Искандеры", "Цирконы" ці "Сарматы"?
Інтэрв'ю Сяргея Лаўрова тэлеканалу RT - відэа
Кісялёў распавёў, калі Расія можа ўжыць сілу супраць Захаду
"Яны што, гавораць?" Захад не ведае, што адказаць Расіі
