https://bel.sputnik.by/20220526/uspyshka-vospy-malpa-shto-pra-yae-vyadoma--ts-chakats-novuyu-pandemyu-1063007871.html

Успышка воспы малпаў: што пра яе вядома і ці чакаць новую пандэмію?

Успышка воспы малпаў: што пра яе вядома і ці чакаць новую пандэмію?

Sputnik Беларусь

Па свеце зараз гуляе чарговы вірус - воспа малпаў. Пасля зацяжной каронавіруснай пандэміі кожная новая інфекцыя выклікае ў чалавецтва цалкам сабе апраўданы... 26.05.2022, Sputnik Беларусь

2022-05-26T11:22+0300

2022-05-26T11:22+0300

2022-05-26T11:22+0300

воспа малпаў

медыцына і здароўе

пандэмія

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e6/05/16/1062899012_0:283:3000:1971_1920x0_80_0_0_af2d165447d05173fdd89a1e214ec3da.jpg

У Вялікабрытаніі 7 мая быў зафіксаваны першы выпадак воспы малпаў. Вірус хутка распаўсюдзіўся ў еўрапейскім рэгіёне: па дадзеных СААЗ на 24 мая, выпадкі заражэння людзей выяўлены ўжо ў 19 краінах свету - усяго больш за 130 пацверджаных хворых.Чаму гэта выклікае турботу? Зараз заражэнні з'явіліся ў краінах, якія не з'яўляюцца эндэмічнымі па вірусе воспы малпаў - гэта значыць, што рэгіён для яго нетыповы. Выпадкі захворвання перыядычна рэгістраваліся толькі ў некаторых раёнах Цэнтральнай і Заходняй Афрыкі.Акрамя таго, большасць выпадкаў захворвання на воспу малпаў у "новых" для віруса краінах не былі звязаныя з паездкамі ў эндэмічныя раёны: СААЗ называе гэта "вельмі незвычайнай падзеяй".Што за воспа малпаў?Сусветная арганізацыя аховы здароўя адзначае, што воспа малпаў дастаткова рэдкае віруснае захворванне. Перадаецца яно ад жывёл - прыматаў і грызуноў. А вось ад чалавека да чалавека звычайна не так часта - гэты від воспы не адрозніваецца высокай заразнасцю.Упершыню воспа малпаў была знойдзена ў чалавека ў 1970 годзе ў Конга, дзе двума гадамі раней была ліквідавана натуральная воспа. З таго часу ў гэтым рэгіёне адзначаецца большасць выпадкаў гэтага захворвання, адзін з найбуйнейшых выбліскаў адбыўся ў 1996-1997 гадах.Упершыню за межамі Афрыкі хворыя на воспу малпаў былі выяўлены ў некалькіх штатах ЗША (рэгіён Сярэдняга Захаду) 19 гадоў таму. Верагодней за ўсё, заражэнне адбылося ад прыручаных лугавых сабачак, якія маглі захварэць ад грызуноў, завезеных з Афрыкі.Апошнія 50 гадоў воспа малпаў у людзей фіксавалася ў 10 краінах Афрыкі, да сённяшняга дня рэдкія ўспышкі захворвання здаралася ў некалькіх краінах кантынента, але ўсе яны былі хутка лакалізаваны. СААЗ таксама адзначае, што з пачатку года ў Конга было выяўлена амаль 1300 падазроных выпадкаў, падобных на воспу малпаў, памерлі 58 чалавек. У Вялікабрытаніі, дарэчы, і да гэтага нядаўна было некалькі эпізодаў воспы малпаў: у верасні 2018-га, у 2019-м і ў 2021-м.Сімптомы воспы малпаўВыяўляецца вірус прыкладна гэтак жа, як натуральная воспа, якую афіцыйна перамаглі ва ўсім у міры ў 1980 году дзякуючы вакцынацыі. Праўда, працякае яна куды лягчэй. Інкубацыйны перыяд - ад 6 да 16 дзён, але часам ён вагаецца і да 21 дня.Сярод галоўных сімптомаў воспы малпаў адзначаюцца ліхаманка, галаўны і мышачны боль, боль у спіне, павелічэнне лімфавузлоў, моцная слабасць. Прыкладна праз 1-3 дні пасля першых прыкмет захворвання з'яўляецца характэрны сып, спачатку на твары, а потым і па ўсім целе. Высыпанні будуць і на слізістых абалонках паражніны рота, палавых органах, на веках і рагавіцы вачэй.Спачатку ўсё пачынаецца з невялікіх пачырваненняў на скуры, потым з'яўляюцца вадзяністыя бурбалкі, праз 10 дзён яны пакрываюцца скарыначкамі і адпадаюць. Сімптомы захоўваюцца прыкладна каля 3 тыдняў.Ускладненні пасля воспы малпаў будуць напрамую залежаць ад узросту пацыента (у групе асаблівай рызыкі цяжарныя і маленькія дзеці) і імунітэту. З-за другасных бактэрыяльных інфекцый могуць з'яўляцца нагнаенні, аж да сепсісу. Таксама воспа можа стаць прычынай энцэфаліту (запалення галаўнога мозгу), паразы рагавіцы (і нават прывесці да слепаты).Каб супакоіць насельніцтва, эксперты прыводзяць наступныя дадзеныя аб ступені заразнасці малпавай воспы: кантагеознасць віруса ніжэй, чым у COVID-19, заявіў саветнік дырэктара па навуковай рабоце ЦНДІ эпідэміялогіі Расспажыўнагляду Віктар Малееў. Лятальнасць таксама адносна невысокая і, па дадзеных СААЗ, складае ад 1% да 10% выпадкаў, большасць - сярод дзяцей.Чым лячыць воспу малпаў і што з вакцынамі?Гэта інфекцыя лічыцца "самавылечвальнай", нейкага спецыфічнага лячэння няма, як і вакцыны.Тым не менш, дзякуючы эфектыўнай вакцынацыі ад натуральнай воспы ў мінулым стагоддзі ў насельніцтва ёсць дастаткова нядрэнны імунітэт: у большасці краін прышчэпкі ставілі да 1980 года. Масава людзей даўно не вакцынуюць, але праслойка добрая - паводле ацэнак экспертаў, каля 80%.СААЗ ужо заявіў, што раней праведзеная вакцынацыя супраць натуральнай воспы будзе эфектыўная і пры воспе малпаў, паколькі ўсе поксвірусы (вірусы воспы) даюць добры крыжаваны імунітэт. Так што наяўнасць такой прышчэпкі прынамсі прадухіляе цяжкую плынь захворвання.Дарэчы, Сусветная арганізацыя аховы здароўя таксама пакуль не бачыць неабходнасці ў масавай вакцынацыі на фоне ўспышкі воспы малпаў за межамі Афрыканскага кантынента, пра што заяўляў доктар Рычард Пібадзі з Еўрапейскага бюро СААЗ.Хоць асобныя краіны ўжо падумваюць аб вакцынацыі і нават аб распрацоўцы "асобнай" вакцыны ад воспы малпаў. Так, напрыклад, у Вялікабрытаніі пачалі ставіць прышчэпкі ад натуральнай воспы ў якасці прафілактыкі воспы малпаў медыкам і тым, хто цесна кантактаваў з хворымі. А ў Расіі цэнтр "Вектар" 18 мая падаў заяўку на рэгістрацыі вакцыны супраць воспы "Артапаксвак".Ці будзе новая эпідэмія?Эксперты з усяго свету, кіраўнікі ведамстваў па ахове здароўя, эпідэміёлагі і інфекцыяністы супакойваюць: новая пандэмія малаверагодная. Па-першае, воспа - даўно вядомая чалавецтву інфекцыя. Па-другое, шырокая вакцынацыя ў мінулым стварыла шчыльную імунную праслойку. Ды і перадаецца вірус ад чалавека да чалавека "цяжка і павольна".Яшчэ адна добрая навіна: вірус воспы малпаў, які гуляе па свеце - заходнеафрыканскі, ён больш слабы і "мяккі". І ў цэлым, адзначала кіраўнік Расспажыўнагляду Ганна Папова, вірус воспы дастаткова стабільны: за ім назіраюць ужо дзесяцігоддзямі і за гэты час не бачылі якіх-небудзь сур'ёзных мутацый.А што ў Беларусі?На гэты момант у рэспубліцы воспа малпаў не выяўлена. Міністэрства аховы здароўя заяўляла аб вельмі нізкай верагоднасці завозу, таму што авіязносінаў у краіны з іншымі дзяржавамі практычна няма. Але каранцінныя меры на наземных пунктах пропуску на ўсялякі выпадак узмоцнены.У ведамстве таксама нагадалі, што ў СССР была дастаткова шырокая імунізацыя насельніцтва ад натуральнай воспы, таму пытанне вакцынацыі зараз не стаіць (пра што таксама заяўляла большасць краін свету).Тым не менш, як адзначыў галоўны дзяржаўны санітарны ўрач Беларусі Аляксандр Тарасенка, калі воспа малпаў "прыйдзе" ў краіну, то ў групе рызыкі апынуцца людзі, маладзейшыя за 40 гадоў - ім ужо не рабілі прышчэпкі ад натуральнай воспы.А яшчэ ў Беларусі пакуль няма тэст-сістэм для дыягностыкі воспы малпаў: яны толькі распрацоўваюцца і, папярэдне, будуць гатовы да чэрвеня. Калі ж узнікнуць падазрэнні на заражэнне, то біяматэрыял для аналізу будуць адпраўляць у Расію - там ёсць свае тэст-сістэмы, здольныя выявіць вірус за пару гадзін.>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik БеларусьТаксама на Sputnik:

2022

Навіны

ru_BY

воспа малпаў, медыцына і здароўе, пандэмія