Сожженная техника ВСУ - Sputnik Беларусь, 1920
Дарогамі Данбаса: рэпартажы ад першай асобы

З’ехаць нельга застацца: гісторыі жыцця і болю людзей Данбаса

© Sputnik / Александр ЖибульСевераданецк
Севераданецк - Sputnik Беларусь, 1920, 05.02.2023
Падпісацца
Эксклюзіў
Беларуская гуманітарная місія на чале з Мікалаем Гаўрылавым вярнулася з Данбаса дадому, у Мінск, а з ёй і карэспандэнт Sputnik Беларусь Аляксандр Жыбуль – з гісторыямі аб складаных і трагічных лёсах жыхароў рэгіёна.
За час, што беларуская гуманітарная місія правяла ў Данецкай і Луганскай народных рэспубліках, было зроблена нямала: прывезена дапамога ў прыфрантавыя пасёлкі, дзіцячы дом-інтэрнат у Ірміна, у Горлаўку, Данецк. Былі і іншыя населеныя пункты, пра іх Sputnik пісаў у цыкле рэпартажаў "Дарогамі Данбаса".
Спецыяльная місія, пры тым, што машына Гаўрылава везла гуманітарку Фонду Аляксея Талая і Беларускага саюза жанчын, нам дасталася ад баранавіцкіх воінаў-афганцаў, якія, не маючы магчымасці паехаць у Данбас, але жадаючы паўдзельнічаць у добрай справе, перадалі грошы, на неабходныя прадметы асабістай гігіены для адной з бальніц Данецка. Іх даручэнне мы выканалі.
Гарады Данбаса моцна разбураны, некаторыя, такія як Севераданецк, практычна дашчэнту. Ацалелыя будынкі глядзяць на тых, хто праязджае побач, пустымі вачніцамі вокнаў – у дамах калісьці жылі людзі, але цяпер яны або эвакуіраваны, або хаваюцца ў бяспечных месцах.

Людзі і быт

Трапляючы ў сэрца Данбаса, горад Данецк, спачатку рэагуеш на кожны гук, мімаволі прыгінаешся. А пры абстрэле і зусім хочацца прыціснуцца да зямлі. Мясцовыя ж за амаль дзевяць гадоў ужо паспелі прывыкнуць да "прылётаў" – нельга сказаць, што не баяцца, але дзейнічаюць без панікі і вельмі арганізавана.
Абстрэльваць Данецк украінскія вайскоўцы пачалі ў красавіку 2014 года, баявыя дзеянні ў наваколлях працягваюцца да гэтага часу. Здавалася б, усё павінна быць падпарадкавана страху, але горад не саступае і іскрынкамі мірнага жыцця нібы кідае выклік абставінам.
© Sputnik / Александр ЖибульДанецк
Донецк, январь 2023 года - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Асабліва ўражваюць жанчыны. Яны дагледжаныя і імкнуцца прыгожа апранацца. Такіх прыгожых прадаўшчыц я не бачыў нават у Мінску. Як мне растлумачылі самі данчанкі, манікюр, макіяж, адзенне – усё гэта ім дапамагае хоць на час адцягнуцца ад рэальнасці і лягчэй спраўляцца з цяжкасцямі, якіх на фоне абстрэлаў УСУ звышдастаткова і ў быце.
Водазабеспячэнне ў Данецку ўключаюць раз у тры дні, і толькі халоднае. Таму ў кожнай кватэры ёсць бутлі для вады, ёй таксама напаўняюць ванны і вельмі эканомна расходуюць, каб хапіла да наступнага разу. Прыняць душ у горадзе – раскоша. Сур’ёзныя праблемы і з ацяпленнем.
© Sputnik / Александр ЖибульДанецк
Донецк, январь 2023 года - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Усё гэта на сабе адчула беларуская ініцыятыўная група: для мыцця ваду падагравалі ў чайніку, а ў пакоі, дзе размясціліся валанцёры, было 12 градусаў цяпла. Крыху ратавалі электрычныя абагравальнікі, але спаць даводзілася ў куртках.
Здзівіла тое, што мясцовыя з нагоды гэтых, мякка кажучы, нязручнасцяў умудраюцца яшчэ і жартаваць.
Шмат хто ў Данбасе і зусім застаўся без прытулку. Нехта з’ехаў, але ёсць і тыя, хто нягледзячы ні на што, не збіраецца пакідаць родныя мясціны. На гэтай зямлі пахаваны іх блізкія: дзеці, бацькі, бабулі, дзядулі, сябры.
Людзі грэюцца каля печак-буржуек у падвалах, там жа гатуюць ежу. Многія маюць раненні, і не па адным, але не сыходзяць – жывуць пад агнём і вераць у перамогу.

Падзеленая сям’я

Гісторыі жыхароў Данбаса ўражваюць. Адна з іх – аб сям’і, што з-за фронту апынулася падзеленая, але ў выніку ўсе сустрэліся.
З героямі гэтай гісторыі мы бліжэй пазнаёміліся ў пасёлку Кіраўскае ў ДНР. На парозе кватэры нас гасцінна сустрэлі муж і жонка Сяргей і Дар’я, па пакоях бесклапотна бегаў іх трохгадовы сынок Косцік.
© Sputnik / Александр ЖибульСевераданецк
Северодонецк - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Сям’я расказала, што зусім нядаўна жыла ў Багародзічным недалёка ад Святагорска. Калі пачаліся баявыя дзеянні, УСУ падвергнулі сяло ўраганнаму абстрэлу. Сям’і разам з іншымі жыхарамі навакольных пасёлкаў прыйшлося хавацца ў Свята-Успенскай Святагорскай Лаўры. Прызнаюцца, было вельмі страшна: свіст куль, гул снарадаў, бясконцыя выбухі... Людзі чакалі, пакуль сціхнуць абстрэлы, маліліся. Тэрыторыя перайшла пад кантроль украінскіх вайскоўцаў, а людзі жылі надзеяй, што хутка прыйдуць расійскія войскі і ўсё ўладзіцца.
Час ішоў, жыхарам Лаўры не хапала ежы: украінцы не прапускалі гуманітарныя місіі, даводзілася галадаць. Кіраўнік сямейства Сяргей і яшчэ пара мужчын, каб неяк пракарміць родных, пераплылі раку – на супрацьлеглым беразе стаялі войскі РФ. Калі вярталіся назад, украінскі снайпер забіў аднаго з мужчын, а Сяргея параніў. Але ён змог даплысці да сваіх, яму аказалі першую дапамогу, а потым павезлі ў бальніцу.
© Sputnik / Александр ЖибульСевераданецк
Северодонецк - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Атрымалася, што сям’ю падзяліў фронт: Дар’я засталася на тэрыторыі, падкантрольнай Кіеву, а Сяргей аказаўся ў РФ. Жанчыне відавочцы расказалі, што Сяргей жывы і яму ўдалося дабрацца да сваіх, і Дар’я вырашыла з маленькім сынам адправіцца да мужа. Для гэтага перад ёй паўстаў нялёгкі шлях у некалькі тысяч кіламетраў праз тэрыторыю Украіны, Польшчы, Прыбалтыкі і Расіі, але жанчыну гэта не спыніла.
Грошы на дарогу збіралі ўсім прыходам. З вялікай цяжкасцю Дар’я змагла выехаць у Еўропу. Там, паводле яе слоў, прынялі вельмі холадна, ставіліся з грэбаваннем і ўсяляк адгаворвалі ад паездкі ў Расію – не хацелі прапускаць. Тым не менш, хоць і з вялікай цяжкасцю, Дар’я трапіла ў РФ. Тут жанчына змагла ўздыхнуць з палёгкай: выпрабаванні скончыліся, хутка яна ўбачыць мужа, а сын Косцік – тату.
© Sputnik / Александр ЖибульСевераданецк
Северодонецк - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Так і сталася. Сёння ў Кіраўскім сям’я здымае кватэру. Сяргей аднаўляецца пасля ранення, дакументаў у яго няма, а ў Дар’і ўкраінскі пашпарт. Яны разам жадаюць атрымаць расійскае грамадзянства і плануюць хуткім часам падаць дакументы. Цяжкасцей у сям’і шмат – не хапае ўсяго, і грошай у тым ліку, але Дар’я і Сяргей упэўнены, што разам пераадолеюць усё.
Па здымнай кватэры бегае маленькі Косця і не змаўкаючы гаворыць. Дар’я адзначае, што да гэтага хлопчык паўгода пад артабстрэламі амаль нічога не мог сказаць, а зараз шчабеча на ўсю моц. Цуд!

Цімафееўна

Марына Асеева кіруе Спартакоўскай сельскай адміністрацыяй ужо шосты год. Разам з ёй беларуская гумісія адвезла гуманітарку Фонду Аляксея Талая і Беларускага саюза жанчын у прыфрантавыя вёскі.
© Sputnik / Александр ЖибульМарына Асеева
Марина Асеева - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Марына Асеева
У распараджэнні кіраўніка знаходзяцца прыфрантавыя пасёлкі Данецк Паўночны, Крутая Балка, Спартак, Вясёлае, Мінеральнае, Тэхнік, Якаўлеўка, усім ім патрэбна дапамога – ежа, вада, сродкі гігіены. Часцяком дастаўляць груз прыходзіцца пад абстрэламі УСУ, а разбег паміж некаторымі сёламі каля 50 кіламетраў. Небяспечна, але Асеева выязджае амаль кожны дзень – ведае, што патрэбна людзям. Мясцовыя па-свойску называюць яе Цімафееўнай, чакаюць і паважаюць.
Кіраўнік адміністрацыі вырашае пытанні ў любы час дня і ночы, бо справа адказная – ад яе залежаць жыцці людзей. Характар ​​у Цімафееўны бойкі, прабіўны, інакш тут не ўправіцца: яна і падбадзёрыць, і крытыкам адкажа.
Асеева вельмі шмат робіць для людзей, ахвяруючы сваімі інтарэсамі і часам, і жадае дапамагаць яшчэ больш. Па словах Цімафееўны, калі б у яе распараджэнні апынуўся УАЗік, то справа пайшла б лепш.
На сваё жыццё яна не скардзіцца – не губляе надзеі і веры, хаця стомленасць ад баявых дзеянняў адбіваецца на ўсіх. Галоўнае – не апускаць рукі, упэўнена Асеева.

Фельчар Валера

Беларуская ініцыятыўная група таксама заехала, каб перадаць дапамогу, да Насты – жонкі загінулага члена гуманітарнай місіі.
Звалі яго Валера, ён працаваў ваенным фельчарам, ратаваў жыцці грамадзянскіх і салдат.
Пра тое, што адбылося з Валерай, Sputnik распавялі яго калегі. Жонка – далікатная, маладая дзяўчына гадоў 25 – яшчэ не прызвычаілася са стратай, казаць пра яго ёй пакуль яшчэ цяжка, падступаюць слёзы.
© Sputnik / Александр ЖибульСевераданецк
Северодонецк - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
Валера працаваў ваенным фельчарам. У Данецку пра яго ведаюць многія, некаторыя абавязаны яму жыццём. Неаднаразова Валера выцягваў параненых з-пад шквальнага агню, перавозіў у бальніцу і вайскоўцаў, і грамадзян, аказваючы ў дарозе неабходную першую дапамогу.
Увосень 2022 года фельчар сам быў паранены, прычым здарылася гэта, калі ён выцягваў украінскага вайскоўца. Свае хутка падабрацца да параненага Валеры не змаглі з-за абстрэлу, чатыры доўгія гадзіны ён праляжаў на "нейтралцы". Калі гэта зрабіць усё ж удалося, фельчара адвезлі ў бальніцу, але было позна – ён памёр у рэанімацыі. Уся бальніца аплаквала Валеру, успамінаюць яго і да гэтага часу. Гавораць, светлы быў чалавек, добры.
Калегі медыка расказалі, што ў дзень, калі Валера памёр, у яго нарадзілася дачка. Жонка Наста назвала малую Ганнай. Цяпер яны жывуць у адной з данецкіх трохпавярховак. У кватэры на самым бачным месцы стаіць партрэт Валеры, а побач – яго ўзнагароды. Маці з маленькім дзіцем на руках даводзіцца нялёгка: пастаянныя недасыпанні, стомленасць і недахоп грошай. Дапамагаюць добрыя людзі і валанцёры.
© Sputnik / Александр ЖибульСевераданецк
Северодонецк - Sputnik Беларусь, 1920, 03.02.2023
За час паездкі беларускай гумісіі мы сустрэліся з рознымі людзьмі, у кожнага свая гісторыя, трагедыя, гора. Але ўсіх іх аб’ядноўвае адно – вера ў лепшае, у перамогу, у тое, што мірнае неба над галавой абавязкова будзе і звычайнае жыццё рана ці позна вернецца ў гарады і пасёлкі Данбаса.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь
Таксама на Sputnik:
Дзеці, якія не ведаюць мірнага жыцця: гісторыя школы-інтэрната ў Данбасе
Карэспандэнт Sputnik распавёў аб паездцы ў Данбас
На пярэднім краі: беларусы даставілі дапамогу ў франтавы горад
Спаленая тэхніка УСУ па дарозе ў Крамянную – фота
Сын перастаў хадзіць з-за абстрэлаў УСУ: гісторыя трагедыі
Стужка навiн
0