Лірычны шлях Алеся Бачылы: "Мне лепей ад роднага краю нічога на свеце няма..."
* * *
Радзіма мая дарагая,
Ты ў шчасці жаданым жыві!
Я сэрцам табе прысягаю
Ў шчырай сыноўняй любві!
На рэках шырокіх і нівах
Заводах, будоўлях – наўсцяж
Народ наш працуе руплівы
І край ўзвышаецца наш.
Навокал жыццё расцвітае –
І песня ўзлятае сама:
Мне лепей ад роднага краю
Нічога на свеце няма.
Чужое зямлі нам не трэба,
Пачуцці ў нас сёння адны:
Мы хочам, каб мірнае неба
Не знала пажару вайны.
Мы дружбы народам жадаем
І шчырай братэрскай любві.
Радзіма мая дарагая,
Красуйся і ў шчасці жыві!
Матчына мова
Жывое ў вяках беларускае слова –
Народа душа і народа хвала.
Цябе абзывалі “мужыцкаю мовай”,
А нам жа ты матчынай мовай была.
І самай прыгожай, і самаю мілай,
Той маці, што шыла нам світкі з радна,
Што ўлетку на рэчцы палотны бяліла,
А ўвосень авёс дажынала адна.
Той маці, што зімамі кросны снавала,
Што з самай калыскі, як толькі магла,
Сумленнасці, праўдзе, дабру навучала,
Старанна ад розных хвароб берагла.
Прыеду дадому... І што за праява...
Пачую гаворку, ці песню, ці верш –
Здаецца са мной размаўляеш ласкава,
І сцежкаю поруч са мною ідзеш.
У маках чырвоных гарыць прыгуменне...
О матчына мова! Маленства вясна!
Ніколі ніхто мне цябе не заменіць,
Бо ты, як і маці, на свеце адна.
* * *
І ты, і я… І на паўмілю,
Што ў дзень стварэння, – ні душы…
Бярозкі, ўбачыўшы, застылі –
Баяцца голлем варушыць.
Ступіць баяцца нават кроку
Ў наш чысты замак з крышталю,
Каб не падслухаць ненарокам
Святое першае: "Люблю!..".
Каб шэпат, стаўшы гучным рэхам,
Не нарабіў бы нам трывог,
І нехта злосны брудным смехам
З яго сяяцца гідка мог.
Хай заўтра яснае світанне
Абудзіць чысты новы дзень,
І на "люблю" – лісток прызнання
Не ляжа ценем нават цень.
Далёкі паўстанак
Часта сніцца мне ціхі паўстанак у полі,
Той далёкі паўстанак, дзе, можа, вякі
Узвышаюцца ў неба густыя таполі –
Не спыняюцца толькі мае цягнікі.
Прамчацца удаль. Правядзе іх дзяўчына,
Як праводзіць не раз у дарогу мяне.
І шкада мне, што нельга зрабіць тут прыпынак,
Што, як тыя таполі, сустрэча мільгне.
А яна наўздагон усміхнецца заранкай,
Памахае. А што адказаць ёй магу?
Пакідаю я сэрца сваё на паўстанку,
А з сабой ў дарогу бяру я тугу.
Пакідаю я тайна пад час развітання
Разам з сэрцам жывыя надзеі свае...
Кажуць, станцыяй хутка паўстанак той стане –
Значыць, стрэнецца шчасце маё і яе.
Haкaз мaцi
Штo ж, бывaй... – нa paccтaннe жypбoтнa cкaзaлa, –
I глядзi, нe лянyйcя нiкoлi, cынoк,
Miж людзeй i дзiвoc i cпaкycы нямaлa,
Cцepaжыcя дypнoгa ў жыццi, гaлyбoк.
He бядa, кaлi пpыйдзeццa звeдaць пpынyкy
Tы нe бoйcя яe, нe aбxoдзь cтapaнoй.
He цypaйcя нiчoгa. Зaпoмнi: нaвyкa –
He жaбpaцкaя тopбa, нe гopб зa cпiнoй.
Пacтapaeшcя дoбpa, мo cтaнeш вyчoным,
Змoжaш poзyмy гэткix, як caм, нaвyчыць...
I тaды ўжo выcoкaй нaвyкi зaкoны
I нa мoвe нa нaшaй для ўcix зaгyчaць.
Дык cмялeй жa iдзi пa зямлi нaшaй мiлaй.
Xaй cyмлeннa пpaляжa нялёгкi твoй пyць...
Я нiкoлi блaгoмy цябe нe вyчылa,
Пoмнi гэтa, cынoк, i paзвaжлiвым бyдзь.
Maмa
Cвeт вялiкi… Cлoвы, cлoвы…
Koлькi ix – i нe злiчыць!
Toлькi "мaмa" нa ўcix мoвax
Cкpoзь aднoлькaвa гyчыць.
I xoць poзныx мoў тaкcaмa
Ў цэлым cвeцe o-ё-ёй!..
Toлькi мaмы, нaшы мaмы,
Paзмaўляюць нa cвaёй.
Toй, штo змaлкy cэpцy блiзкa,
Ha якoй зiмoй i ў мaй
Пeлa мaцi нaд кaлыcкaй:
"Cпi, мoй cынкy, зacынaй"
Aдгaнялa цeнь тpывoжны,
Aтyлялa дaбpaтoй
I cпявaлa… Xiбa ж мoжнa
Aдpaчыcя пecнi тoй?
Xaй тaбe нe зacцiць пaмяць
Aнiякaя iмглa…
Kaлi кpыўдзiў xтo, ты ж мaмy
Kлiкaў… Maмa ўcё мaглa:
Aдaгнaць бядy, нягoды,
Xoлaд, нeмapaч, aдчaй…
Дoбpым cынaм бyдзь зaўcёды
I яe нe зacмyчaй.
Koлькi кoт нaбiў пacyды
Я pacкaзвaць вaм нe бyдy,
Koлькi кoт нaбiў пacyды,
Xaй pacкaжa caм Baлepкa, –
Чaйнiк, cyпнiк, дзвe тaлepкi,
Aжнo ceм гapшкoў з-пaд квeтaк
I ў дaдaтaк – пяць paзeтaк.
A cпытaюць – cкpывiць poт:
– Гэтa ўcё пpaкляты кoт...
"Koт – дык кoт..."
I ўcё тaмy
З pyк cыxoдзiлa ямy.
Mo cышлo б i гэтым paзaм –
He змaxнi з cepвaнтa вaзy.
Baзa ў дpyз – Baлepкa ў пoт:
"Як cкaзaць, штo cкiнyў кoт?
Xтo ж пaвepыць тoй мaнe –
Koт жa вaзy нe cкpaнe.
Bocь дык гopa... Bocь бядa...
Ды i кoцiкa шкaдa – Знoў пpaтypaць зa пapoг".
Xлoпчык бoльш iлгaць нe мoг.
Maмa нaвaт нe жypылa,
A зa шчыpacць – пaxвaлiлa.
Paд Baлepкa, Paдa мaмa,
I, вядoмa, кoт – тaкcaмa.
Myciць, з paдacцi тae
Ён пacyды бoльш нe б’e.
