"Я пepaд xлeбaм шaпкy здымaю…": вершы пра жытні скарб
Музыка і хлеб
Сцяблiнка жытняя – несамавiты
Музычны iнструмент… Перш чым запець,
Трымала колас над зямлёй, налiты,
Каб ён, на радасць людзям, мог даспець.
Фiлосафы, паэты, запрыкмецьце,
Даследуючы змест людскiх патрэб:
Раднейшага няма нiчога ў свеце,
Як хлеб i музыка, як музыка i хлеб!
* * *
І людзі, што пшаніцу, жыта сеюць,
І сонца, што палеткі саграе,
І дождж, і вецер, што над полем вее,
І аграном, што рана устае,
І хлебапёк,
І нават прадаўшчыца;
Камбайны, элеватары, млыны,
І грузавік, што пад дажджом імчыцца, –
Ствараюць хлеб
Для нас усе яны.
Хлебныя словы
Адценне слоў – не глупства,
Ты ім не пагарджай.
Скарынка. Скіба. Луста.
Акраец. Каравай.
Акраец – шлях, дарога
І зайцаў хлеб лясны.
Скарынка – сум, трывога
І боль былой вайны.
Здараецца, вядома,
Што, выпіўшы ў гасцях,
Грызе скарынку дома
Пахмурны халасцяк.
А скіба – дзень вясновы.
Ралля. Плугі. Сяўба.
Наш хлеб – жыцця аснова,
Працяг і барацьба.
А луста – слова сытнае,
Духмянае і шчодрае.
Яно ад маці – сітнае
Ці наздравата-чорнае.
А каравай – вясельнае,
Святочнае яно.
На ручніку нясе яно
І радасць, і віно.
І справа тут не ў ежы,
А ў смачным змесце слоў,
І ў жытным ветры свежым,
І ў звоне каласоў…
Хлебная скарынка
Пахне
Хлебная скарынка
Цёплым ветрыкам,
Хваінкай,
Летнім дожджыкам
Грыбным,
Лугам,
Полем аржаным,
І асенняй пазалотай,
Ды натхнёнаю
Работай.
Прытча пра хлеб
Аднойчы на кірмаш здалёк
Вандроўнік плёўся ў горад
І наракаў на свой мяшок,
Набіты лустай спорай.
Аж Хлеб не вытрымаў і так
Азваўся: – Што бядуеш?
Зусім не ты мяне, дзівак,
Але цябе нясу я.
– Ну, што ж, пабачым: хто – каго! –
Той запярэчыў строга
І з цяжкага мяшка свайго
Хлеб вытрас на дарогу.
І сам пашкандыбаў далей.
Нішто не муліць плечы.
Дзень прамінуў. Ужо ў імгле
Стаў набліжацца вечар.
Настаў і час перакусіць.
Успомніў Хлеб Вандроўнік,
Што недзе, кінуты, ляжыць,
Духмяны і цудоўны!
Прылёг на нейкім дзірване,
Каб адпачыць хоць трошкі.
Але галоднаму і ў сне,
Знаць, сняцца хлеба крошкі.
Цяпер і сам сабе не рад.
Не спіцца, не ляжыцца.
Ці не вярнуцца лепш назад
Ды з другам памірыцца.
Устаў Вандроўнік і брыдзе –
Ідзе пад зорным небам
На месца памятнае, дзе
Ён пасварыўся з Хлебам.
О, як ён рад быў зноў, калі
Сваю пабачыў страту!
І Хлебу нізкі, да зямлі,
Аддаў паклон, як брату.
Успамін
Хлеб у хаце!..
Пахучым сонцам
Цёплы бохан з покуці свеціць…
Мы сягоння рады бясконца,
Мы сягоння – райскія дзеці.
Ды ў маці маршчын не меншае,
А ў маці скрозь смех – слязінкі,
Бо апошняя радасць першая,
Бо няма ні адной мучынкі.
Толькі добры жнівень замесіць
З ураджаю новага радасць,
А да жніўня – нягод завеса,
А да жніўня шчэ хмары з градам.
Але сёння свята у хаце,
Мы шчаслівыя з братам меншым:
Елі хлеб, што спякла нам маці!
Елі хлеб, на слязах замешаны…
Пecня xлeбy
Paдyюць cэpцa
Збoжжa i тpaвы.
Дзeнь мoй пpaмeнны,
Дзeнь мoй лacкaвы.
Boдap xвaёвы,
Ciняe нeбa.
Koжнae paннe
Paды я xлeбy.
Paды я ўcxoдaм
Becнiмi днямi
I як гaмoнiць
Ён кaлacaмi.
Paды – yвoceнь
Cпopыццa дбaйнa –
Meдным pyчaйкaм,
Штo з-пaд кaмбaйнa.
Бoльшaй нe мaю
Cёння пaтpэбы –
Koжнae paннe
Paды я xлeбy.
Xлeб пpaз вiтpыны
Koжнaгa клiчa,
Caм нa пaлiцы
Ceўшы як быццaм.
Ax, як пpывaбнa
Ён выглядae…
Я пepaд xлeбaм
Шaпкy здымaю.
Як нaгляжycя,
Дык пpыгaдaю
Пoлe бeз кpaю
Koжнaгa кpaю;
Tыx, xтo нa пoлi
З лeцeйкa ў лeтa…
Дзякyй iм, poдным,
Дзякyй зa гэтa!
З iмi нe вeдaць
Гopa-зaгyбы,
Жыць мнe цiкaвa,
Жыць мнe i любa!
