Кухня нашых продкаў: гатуем адэльскія капыткі

"Каб не ежка ды адзежка, то была бы грошай дзежка", - так у народзе казалі  пра выдаткі на харчаванне. Ад іх пакутавалі не толькі  простыя людзі, але і шляхта – ладзячы пышныя банкеты багачы маглі страціць усю сваю маёмасць.

Да ежы ва ўсе часы было своеасаблівае стаўленне. У нашых продкаў нават існавала свая адмысловая тэрміналогія. Так, згодна с "Маленькім маскоўска-беларускім (крывіцкім) фразеалагічным слоўнікам Яна Станкевіча", вылучалі "емя" і "еміну".

Емя і еміна –  ўсё тое, з чаго можа быць прыгатаваная ежа. Крупы, сырая гародніна, сырое мяса і падобнае – гэта ўсё еміна. Так калісці харчовая крама і харчовыя прадукты гучалі б як емінныя тавары, емінная крама. Меню гучала б па-беларуску як  емінная карта або ліст.

Станкевіч піша "...ежа і яда гэта ўжо еміна прыгатаваная да ядзення. Спечаны хлеб, вараная бульба, розная істрава, бліны, верашчака і пад., - гэта ўсё ежа, або яда. Апрача таго яда яшчэ значыць "працэс едзення". Напрыклад кажуць: "Гэта бульба на емя, а гэта на семя".

Слова "наедак" азначае як ежу наогул, так і ежу, якой можна добра наесціся, сытную ежу. У народзе і цяпер можна пачуць: "Бульба не наедак, сала – во гэта наедак".

Капытка, капыткі, капытцы - страва з бульбы, блізкая сваячка клёцак. Гатуюць страву як з сырой, так і з варанай бульбы. Існуе шмат рэцэптаў прыгатавання гэтай стравы. Той, што хачу вам прапанаваць вышукала ў мястэчку Адэльск, што на Гарадзеншчыне. Капыткі добрая страва як самастойная з разнастайнымі соусамі, заскварай з цыбуляй так і ў выглядзе гарніру да мяса.

Зварыць бульбу ў мундзірах, гарачую пачысціць і добра стаўчы, каб не было камячкоў, дадаць яйкі, перамяшаць, дадаць шчопаць вострага  чырвонага перцу, крухмал, перамяшаць, скачаць клёцку і уткнуць у сярэдзіну пальцам, бо капытцы мелі сваю назву менавіта з-за гэтай дзіркі. Закіпяціць ваду, пасаліць яе і варыць у ёй  капытцы 10-15 хв.

Падаваць са смятанай або цыбуляй, падсмажанымі на сале або з грыбным соусам.

Растапіць лыжку масла, падсмажыць у ім муку, развесці грыбным адварам з цыбуляй, пакласці некалькі лыжак смятаны, закіпяціць. Узбіць з жаўткамі, нагрэць і заліць страву з круп, бульбяныя катлеты ці штосьці іншае.

Можна дадаць да соуса некалькі дробна нарэзаных грыбкоў.