Посцім смачна: гатуем рулі, цюпку і таўчонік

Жыццё селяніна на пачатку зімы, як заўсёды, поўнілася працай. Мужчыны знаходзілі занятак, звязаны з дробным рамяством і рамонтам, а жанчыны часалі лён ці садзіліся за кросны. Маладыя дзяўчаты хадзілі на вячоркі і амаль увесь месяц варажылі пра замужжа.

У снежні былі тры святы, на якія гаспадыням выпадала адпачыць. У Лельчыцкім раёне і цяпер гавораць, што на Піліпаўку ёсць тры "святкі", якія ідуць адзін за адным – Варвары, Савы і Міколы. У гэтыя дні не трэба "ні снаваць, ні ткаць, а можна паваражыць".

Варвары (Варвара, Варкі, Міколіна матка) – свята народнага календара, які ў хрысціянскай традыцыі адзначаецца 17 снежня, як дзень памяці пакутніцы Варвары. Ад Варвары паступова пачынае прыбываць дзень. Пакуль толькі "на вераб’іны крок", таму казалі так: "Варвара ноч уварвала, а дня прытачыла". Па народных уяўленнях з гэтага дня пачыналася сапраўдная зіма – з завеямі і моцнымі маразамі.

Прысвятак Варвара лічыўся Серадпосцем – сярэдзінай Каляднага посту.

На поўначы краіны гаспадыні ў гэты перыяд гатавалі рулі, цюпку, квасоліху, таўчонік, камы, груцу, мілту і мурцоўку і іншыя. Асноўнымі інгрыдыентамі для іх прыгатавання былі хлеб, бульба, крупы, бабы і цыбуля з льняным і канапляным алеем.  

Тонкія скібы аржанага  хлеба нарэзаць кубікамі, дадаць канапляны або льняны алей, соль, дробна пакрышыць адну сырую цыбуліну і уліць гатаванай вады столькі, каб атрымаўся густы суп.

Спражыць некалькі скібак аржанага  хлеба і зрабіць з іх хлебны квас, дадаць дробна пакрышаную сырую цыбуліну і зеляніну кропу. Перамяшаць і есці халодным.

Заўвага: Не ў пост у квас крышылі варанае яйка і дадавалі дробныя кавалачкі варанага мяса.

Пакрышыць скарынкі жытняга хлеба, дадаць цёплую ваду, а калі не ў пост, то малако і пасаладзіць па смаку.

Зварыць бульбу ў мундзірах, аблупіць, стаўчы гарачай, пасаліць і перамяшаць з мукой. Цеста выкласці на разагрэтую і змазаную алеям патэльню, якую можна абсыпаць тоўчанымі  сухарамі. Запякаць 30-40 хвілін, пакуль не з’явіцца прыгожая скарынка.

Сухія бабы замачыць на ноч. У асобных чыгунках зварыць бульбу і бабы, хутка аблупіць бульбу, пасля бабы, патаўчы, пасаліць і добра перамяшаць.

Не ў пост гэтую страву можна заскварыць салам і цыбуляй. У пост камы можна прыправіць смажанай на алеі цыбуляй і падаць з салёнымі агуркамі, грыбамі.

Сухія бабы намачыць на ноч, некалькі разоў прамыць і зварыць да мяккасці. Калі вада не выпарылася, адцадзіць, пасаліць і крыху паперчыць. Пры жаданні можна падпражыць іх з алеям на патэльні.