"Горад мёртвых" запаліў агні: найстарэйшыя могілкі Беларусі на Дзяды

"Фарныя" могілкі ў Гродне лічацца самым старым камунальным некропалем Беларусі, хаваць тут пачалі з канца XVIII стагоддзя.
Sputnik
ГРОДНА, 2 ліс – Sputnik, Іна Грышук. Напярэдадні Дзядоў – Дня памінання памерлых на найстарэйшых могілках Беларусі, якія размяшчаюцца недалёка ад цэнтральнага рынку ў Гродне, запаліліся дзесяткі свечак і лампадак. У гэты вечар католікі маліліся за душы памерлых продкаў і ўспаміналі тых, хто пакінуў гэты свет.
Восеньскія Дзяды прынята лічыць галоўным памінальным днём у беларусаў. Католікі адзначаюць яго 2 лістапада, праваслаўныя – у адну з субот з 1 па 11 лістапада. Кожны год увечары 1 лістапада католікі адпраўляюцца на могілкі з кветкамі і лампадкамі. У гэты дзень у касцёле адзначаецца Дзень усіх святых, 2 лістапада – Дзень памінання памерлых.
Вернікаў заклікаюць у гэтыя дні прыходзіць на могілкі дзеля малітвы за душы сваякоў, якія пакінулі гэты свет. Некропаль становіцца месцам, дзе можна ўспомніць аб скарацечнасці зямнога жыцця, аб тым, навошта мы прыйшлі ў гэты свет і як чалавек выкарыстоўвае адведзены яму час – робіць свет лепш ці наадварот.
Самае галоўнае напярэдадні Дзядоў - малітва
Старыя каталіцкія могілкі ў Гродне напярэдадні Дня памінання памерлых выглядалі як пасля генеральнай уборкі. Улетку тут вырастае высокая трава, у якой хаваецца большасць старых закінутых магіл. Цяпер тут ссеклі ўсе хмызнякі, а высокую траву скасілі і прыбралі.
Лампадкі гарэлі не на ўсіх магілках. Тут захавалася шмат надмагілляў, якім больш за сотню гадоў. Сваякоў, якія могуць здзейсніць памінальны абрад каля іх, у Гродне няма.
Старыя могілкі ў Гродне займаюць плошчу больш за тры гектары, лічацца не толькі самымі старымі, але і аднымі з самых вялікіх у Беларусі. Гродзенскі некропаль цікавы тым, што сабраў мноства прыгожых і незвычайных помнікаў. Толькі тут захаваліся многія архітэктурныя формы і стылі, якія 150-200 гадоў таму можна было сустрэць у Гродне, але да нашых дзён не захаваліся.
1 / 7

1 і 2 лістапада ў католікаў – гэта дні малітваў за памерлых продкаў і разважанняў аб сваім жыцці

2 / 7

Фарныя могілкі на вуліцы Прыгараднай у Гродне лічацца самым старым камунальным некропалем Беларусі

3 / 7

Многія надмагіллі стаяць без свечак – яны такія старыя, што ўжо няма каму даглядаць за імі

4 / 7

На надмагіллях Гродзенскага некропаля можна сустрэць мноства сімвалаў і цікавых архітэктурных форм, якія прымушаюць задумацца пра сэнс жыцця

5 / 7

Надмагіллі ў форме маладога дуба з абсечанымі галінкамі – сімвал чалавечага жыцця, якое раптам абарвалася

6 / 7

Магіла пісьменніцы Элізы Ажэшкі таксама з лампадкамі – гэта самае папулярнае ў турыстаў месца на Гродзенскім некропалі

7 / 7

Лампадкі і свечкі як сімвал пакінуўшых нашу зямлю душ гараць на могілках усю ноч

Можна, напрыклад, знайсці надмагіллі ў стылі рамантызму, эклектыкі, канструктывізму. На надмагіллі гродзенцы не скупіліся, заможныя гараджане заказвалі іх у самых вядомых майстроў Еўропы. Многія надмагіллі маюць багатую дэкарацыю, якая паўтараецца ад помніка да помніка. Гэта сімвалы крыжа, сэрца, якара, факелаў, павойнага плюшчу і папараці, надмагілля ў форме дуба з абсечанымі галінкамі, выразаныя ў камені вянкі самшыта.
Старыя могілкі ў Гродне займаюць плошчу больш за тры гектары, на праваслаўнай частцы таксама было відаць агеньчыкі лампад
Старыя каталіцкія могілкі былі створаны першымі, яны належалі Фарнаму прыходу. Яго адкрылі вясной 1792 года як гарадскія грамадскія каталіцкія могілкі. Толькі праз 100 год тут пачалі хаваць праваслаўных. Цяпер некропаль складаецца з дзвюх частак - праваслаўнай і каталіцкай, якія злучаны ў адзіны комплекс. Часам яго называюць "Фарным", "Старым" ці "на Антонава". Хаця фармальна могілкі знаходзяцца на вуліцы Прыгарадная.
Душы людзей і смерць: што яшчэ сімвалізуе матылёк у беларускай культуры
Чытайце таксама:
На парозе Дзяды: прыкметы і традыцыі старадаўняга свята
Куцця і заяц у смятане: гатуем памінальны стол па рэцэптах продкаў
Беларускія каталікі адзначаюць Дзень Усіх святых