https://bel.sputnik.by/20190209/Z-zhaludo-tsykory--dzyadonka-gatuem-belaruskuyu-narodnuyu-kavu-1039973743.html
З жалудоў, цыкорыі і дзядоўніка: гатуем беларускую народную каву
З жалудоў, цыкорыі і дзядоўніка: гатуем беларускую народную каву
Sputnik Беларусь
Этнограф Ларыса Мятлеўская вучыць гатаваць сапраўдную беларускую каву з незвычайных для сучасных гараджан інгрыдыентаў. 09.02.2019, Sputnik Беларусь
2019-02-09T16:25+0300
2019-02-09T16:25+0300
2022-04-14T15:50+0300
у беларусі
цiкавосткi
ларыса мятлеўская
народныя традыцыі
кава
прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі
кухня
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/103619/50/1036195007_0:60:1200:739_1920x0_80_0_0_627cc74cbd4704df86de0686babe004e.jpg
На землі сучаснай Беларусі кава прыйшла праз Еўропу з Турцыі, таму кубак для кавы на 200 мл у нас сталі называць на турэцкі манер філіжанкай. Па адной з версій ў Еўропе пачалі піць каву, дзякуючы Юрыю Францу Кульчыцкаму -- выхадцу з Вялікага Княства Літоўскага.Апынуўшыся ў Вене пры пэўных гістарычных абставінах, прадпрымальны шляхціц ў 1684 годзе адкрыў сваю кавярню, у якой падавалі "каву па-венску" па прыдуманым ім рэцэпце. У каву ён дадаў малако. Дарэчы, ён жа пачаў падаваць сваім гасцям "круасаны" - булачкі ў форме месяца.Кава па-венскуІнгрыдыенты:Як гатаваць:Усыпаць каву і цукар у турку, заліць халоднай вадой. На вельмі маленькім агні, мяшаючы, давесці да кіпення, працадзіць каву ў падагрэтыя філіжанкі і дадаць малако або вяршкі.Якую каву пілі на Беларусі?З тых часоў у Беларусі кава атрымала такую папулярнасць сярод розных слаёў насельніцтва, што пра яе нават складалі прыказкі. У народзе можна было пачуць: "Цікавы, як Марцін да кавы". Гэта пра таго, хто моцна чымсці цікавіцца. А пра тых. Хто зусім нічым не цікавіцца, казалі: "Цікавы, як індык да кавы". Пра нешта зусім недарэчнае і не вартае ўвагі казалі: "Патрэбны, як перац у каве". Сапраўды ў каву дадаюць розную вастрыню і нават соль, але толькі не перац.Штотычыцца натуральнай кавы, то яна, па-першае, была не па кішэні звычайнаму селяніна, а па-другое, асаблівага смаку ў ёй ён не заўважыў. Затое вясковыя гаспадыні здаўна ўмелі гатаваць напіткі блізкія па смаку да кавы, замяняючы чужаземныя зярняткі жалудамі, жытам ды карэннямі цыкорыі, аўса, дзьмухаўцоў і дзядоўніка. Заможныя гаспадыні таксама не грэбавалі такімі напоямі.Часта мясцовыя жыта і цыкорыю дадавалі да замежнай кавы з мэтай эканоміі. Аўтарка гаспадарчай энцыклапедыі "Літоўская гаспадыня" шляхцянка Ганна Цюндзявіцкая, апісваючы клопаты гаспадыні па прыгатаванню кавы раіла дадаваць у яе чвэрць і нават палову цыкорыі.Кава прыгатаваная з насення і каранёў раслін, якія існуюць у прыродзе Беларусі, прыемная на смак і колер. Яна з’яўляецца добрай заменай натуральнай каве і не мае шкоднага ўздзеяння на цэнтральную нервовую сістэму. Такія напоі лёгка прыгатаваць у хатніх умовах. Дадаючы розныя інгрыдыенты можна змяняць у напоі як смак, так і яго лекавае ўздзеянне на арганізм. Традыцыйна да насення і каранёў дадаюць плады каліны, рабіны і глога.Кава з цыкорыіЗбор і нарыхтоўка дзікарослай цыкорыі – справа працаёмкая, таму на Беларусі яе часта вырошчваюць і як агародніну. У адрозненне ад дзікарослай, на першы год яна дае буйныя, сакавітыя карняплоды, якія апрацоўваюць такім жа чынам.Каб прыгатаваць цыкорыю, увосені яе выкапваюць з зямлі, карэнчыкі прамываюць, крыху абскрабаюць і рэжуць на дробныя кавалкі.Потым карэнне сушаць у цёплай печы або духоўцы і ссыпаюць у шкляны посуд з накрыўкай. Перад ужываннем скамянелыя кавалачкі амаль белага колеру таўкуць спачатку ў ступе, а пасля мелюць на парашок. Гэты парашок тонкім слоем сыплюць на добра разагрэтую патэльню і ўвесь час мяшаюць да атрымання цямнейшга колеру. Ад ступені абсмажвання залежыць смак кавы. Такім жа чынам рыхтуюць і карэнне дзьмухаўцоў. Пражаны парашок захоўваюць у добра закаркаваных шкляных слоіках.Інгрыдыенты:Як гатаваць:Падрыхтаваныя карані цыкорыі размалоць і зварыць, як каву. Дадаць цукар і вяршкі па смаку. Па такім жа прынцыпе і з такімі ж прапорцыямі можна зрабіць каву з дзьмухаўцоў.Каву можна піць з рознымі прысмакамі. Добры пасуе да яе пірог з яблыкамі
Жытняя каваІнгрыдыенты:Як гатаваць:Чыстае, буйное зерне прасеяць, прамыць, пасушыць, а потым падпражыць у жароўні, засцерагаючыся, каб не падпаліць. Пасля змалоць і гатаваць, як звычайную каву.Калі дэсерт салодкі, то цукар у каву можна не дадаваць
Кава з каранёў дзядоўнікаІнгрыдыенты:Як гатаваць:Чыстыя карані крышаць, сушаць у печы, пражаць да цёмна-залацістага колеру, мелюць і вараць як каву.
https://bel.sputnik.by/20190131/Chym-sagretstsa-zmku-belaruskya-retsepty-garachykh-napoya-1039840636.html
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2019
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
у беларусі, цiкавосткi, ларыса мятлеўская, народныя традыцыі, кава, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, кухня
у беларусі, цiкавосткi, ларыса мятлеўская, народныя традыцыі, кава, прыродная сталоўка: гатуем з таго, што пад нагамі, кухня
З жалудоў, цыкорыі і дзядоўніка: гатуем беларускую народную каву
16:25 09.02.2019 (абноўлена: 15:50 14.04.2022) Этнограф Ларыса Мятлеўская вучыць гатаваць сапраўдную беларускую каву з незвычайных для сучасных гараджан інгрыдыентаў.
На землі сучаснай Беларусі кава прыйшла праз Еўропу з Турцыі, таму кубак для кавы на 200 мл у нас сталі называць на турэцкі манер філіжанкай. Па адной з версій ў Еўропе пачалі піць каву, дзякуючы Юрыю Францу Кульчыцкаму -- выхадцу з Вялікага Княства Літоўскага.
Апынуўшыся ў Вене пры пэўных гістарычных абставінах, прадпрымальны шляхціц ў 1684 годзе адкрыў сваю кавярню, у якой падавалі "каву па-венску" па прыдуманым ім рэцэпце. У каву ён дадаў малако. Дарэчы, ён жа пачаў падаваць сваім гасцям "круасаны" - булачкі ў форме месяца.
- 2 ч. лыжкі молатай кавы
- 50 г вяршкоў або малака
- 25 г цукру
- 150-170 г вады
Усыпаць каву і цукар у турку, заліць халоднай вадой. На вельмі маленькім агні, мяшаючы, давесці да кіпення, працадзіць каву ў падагрэтыя філіжанкі і дадаць малако або вяршкі.
Якую каву пілі на Беларусі?
З тых часоў у Беларусі кава атрымала такую папулярнасць сярод розных слаёў насельніцтва, што пра яе нават складалі прыказкі. У народзе можна было пачуць: "Цікавы, як Марцін да кавы". Гэта пра таго, хто моцна чымсці цікавіцца. А пра тых. Хто зусім нічым не цікавіцца, казалі: "Цікавы, як індык да кавы". Пра нешта зусім недарэчнае і не вартае ўвагі казалі: "Патрэбны, як перац у каве". Сапраўды ў каву дадаюць розную вастрыню і нават соль, але толькі не перац.
Штотычыцца натуральнай кавы, то яна, па-першае, была не па кішэні звычайнаму селяніна, а па-другое, асаблівага смаку ў ёй ён не заўважыў. Затое вясковыя гаспадыні здаўна ўмелі гатаваць напіткі блізкія па смаку да кавы, замяняючы чужаземныя зярняткі жалудамі, жытам ды карэннямі цыкорыі, аўса, дзьмухаўцоў і дзядоўніка. Заможныя гаспадыні таксама не грэбавалі такімі напоямі.
Часта мясцовыя жыта і цыкорыю дадавалі да замежнай кавы з мэтай эканоміі. Аўтарка гаспадарчай энцыклапедыі "Літоўская гаспадыня" шляхцянка Ганна Цюндзявіцкая, апісваючы клопаты гаспадыні па прыгатаванню кавы раіла дадаваць у яе чвэрць і нават палову цыкорыі.
Кава прыгатаваная з насення і каранёў раслін, якія існуюць у прыродзе Беларусі, прыемная на смак і колер. Яна з’яўляецца добрай заменай натуральнай каве і не мае шкоднага ўздзеяння на цэнтральную нервовую сістэму. Такія напоі лёгка прыгатаваць у хатніх умовах. Дадаючы розныя інгрыдыенты можна змяняць у напоі як смак, так і яго лекавае ўздзеянне на арганізм. Традыцыйна да насення і каранёў дадаюць плады каліны, рабіны і глога.
Збор і нарыхтоўка дзікарослай цыкорыі – справа працаёмкая, таму на Беларусі яе часта вырошчваюць і як агародніну. У адрозненне ад дзікарослай, на першы год яна дае буйныя, сакавітыя карняплоды, якія апрацоўваюць такім жа чынам.
Каб прыгатаваць цыкорыю, увосені яе выкапваюць з зямлі, карэнчыкі прамываюць, крыху абскрабаюць і рэжуць на дробныя кавалкі.
Потым карэнне сушаць у цёплай печы або духоўцы і ссыпаюць у шкляны посуд з накрыўкай. Перад ужываннем скамянелыя кавалачкі амаль белага колеру таўкуць спачатку ў ступе, а пасля мелюць на парашок. Гэты парашок тонкім слоем сыплюць на добра разагрэтую патэльню і ўвесь час мяшаюць да атрымання цямнейшга колеру. Ад ступені абсмажвання залежыць смак кавы. Такім жа чынам рыхтуюць і карэнне дзьмухаўцоў. Пражаны парашок захоўваюць у добра закаркаваных шкляных слоіках.
- 10 г парашку цыкорыі
- 200 мл вады
Падрыхтаваныя карані цыкорыі размалоць і зварыць, як каву. Дадаць цукар і вяршкі па смаку. Па такім жа прынцыпе і з такімі ж прапорцыямі можна зрабіць каву з дзьмухаўцоў.
Каву можна піць з рознымі прысмакамі. Добры пасуе да яе пірог з яблыкамі
- 20-30 г парашку з жыта
- 200 мл вады
Чыстае, буйное зерне прасеяць, прамыць, пасушыць, а потым падпражыць у жароўні, засцерагаючыся, каб не падпаліць. Пасля змалоць і гатаваць, як звычайную каву.
Калі дэсерт салодкі, то цукар у каву можна не дадаваць
Кава з каранёў дзядоўніка
- 40 г парашку дзядоўніка
- 200 мл вады
Чыстыя карані крышаць, сушаць у печы, пражаць да цёмна-залацістага колеру, мелюць і вараць як каву.
