Часта даводзіцца чуць крытыку і незадаволенасць школьным харчаваннем. І дзеці скардзяцца, і іх бацькі хорам плачуць - усё дрэнна. Ці так усё на самай справе, Sputnik разбіраўся з брэнд-шэф-поварам, дыетолагам, тэхнолагам грамадскага харчавання Марынай Бандаровіч.
Міф 1. Харчаванне гатуецца не ў школах, а прывозіцца і разаграваецца.
Не, гэта не так. Гэты зман прыйшоў да нас з Расіі - там менавіта так і ідзе справа. Іншыя арганізацыі гатуюць ежу для школьнікаў, прывозяць і толькі разаграваюць.
У Беларусі ўсё гатуецца на месцы. Прычым часцей за ўсё гэта ручная праца, не механізаваная. У кожнай школе ёсць свой харчаблок, які знаходзіцца ў падпарадкаванні Камбіната школьнага харчавання, адкуль і ідуць усе разнарадкі і распараджэнні. У дырэктара школы права выключна падпісваць меню. Ну і прадастаўлення памяшкання.
Якасць харчавання правяраецца кожны дзень - бракеражная камісія адзначае якасць у часопісе, у ім распісваюцца ўсе сябры камісіі.
Міф 2. Застаўшыяся стравы могуць на наступны дзень разагравацца і зноў паступаць у продаж.
Гэта выключана. Справа ў тым, што існуе такі дакумент, як прыкладнае двухтыднёвае меню, якое мае яшчэ і сваю сезоннасць, у залежнасці ад пары года.
Да канца працоўнай змены ў харчаблоку не павінна заставацца ніякіх рэшткаў гатовай прадукцыі, інакш гэта можа мець дастаткова суровыя наступствы. Гэта значыць кожны дзень павінны быць новыя стравы, толькі з новай сыравіны.
Міф 3. Прадукты прывозяцца неналежнай якасці.
Такога быць не можа. Усе прадукты для школьнага харчавання праходзяць узгадненне ў моры інстанцый, перш чым камбінат абярэ пастаўшчыкоў. І рэгулярна праводзіцца велізарная колькасць праверак, якая нават не снілася рэстаранах і кафэ.
Міф 4. Школьнае меню такое беднае, таму што кухары крадуць, пакідаючы для дзяцей "па рэшткавым прынцыпе" тое, што самім не спатрэбілася.
Гэта таксама з разраду казак. Але! Як мы памятаем, на момант заканчэння змены на вытворчасці не павінна быць лішкаў прадукцыі. Дык вось, часам гэтыя лішкі могуць быць у работнікаў.
І яшчэ момант. Школьнае харчаванне працуе па зборніках рэцэптур страў, зацверджаных яшчэ ў 80-х гадах, але яны рэгулярна перавыдаваліся. А ён пабудаваны так, што лішкі будуць у любым выпадку! Прычым у досыць вялікай колькасці. Як з гэтым змагацца? А элементарна. Згодна з СТБ 1210-2010, усе стравы могуць быць зменены ў адпаведнасці з іншай кандыцыяй сыравіны, і пры гэтым пераглядаюцца закладкі. Толькі гэтым займацца ніхто не хоча. Тэхнолагі цяпер у дэфіцыце, а пісьменных тэхнолагаў і наогул няма, нажаль.
Міф 5. Ідзе татальнае недаўкладанне сыравіны і памяншэнне порцый.
На вялікі жаль, нашы дзеці прывучаны да чаго заўгодна - сасіскі, фаст-фуд, гамбургеры, пяльмені, але толькі не да звычайных каш, баршчоў і катлет! І складана перабудаваць харчовыя звычкі, асабліва калі да гэтага дома не прывыклі - прасцей сказаць, што нясмачна.
А аб'ём порцый выконваецца. Хоць, як той казаў, "у сям'і не без вырадка" - нядобрасумленныя людзі ёсць у кожнай прафесіі. Але паспрабуйце паесці разам з дзецьмі - вы зразумееце, што гэта памылка.
Міф 6. Неразнастайнае меню і кожны дзень сасіскі.
Меню ў школьным харчаванні распрацоўваецца з улікам усіх нормаў, і ёсць пэўныя патрабаванні і па ўкладанні сыравіны, і па прысутнасці там гародніны, садавіны, злакавых. Прычым меню ў кожнай школе вісіць на ўваходзе, і кожны з бацькоў можа мала таго што пазнаёміцца, дык яшчэ і прадэгуставаць, купіўшы порцыю.
Ёсць і яшчэ адзін прыемны момант: у многіх школах можна замовіць банкетныя стравы па зусім іншых коштах, чым у гіпермаркетах. І з поўнай упэўненасцю, што ўсё будзе абавязкова свежым. Таму заходзьце, кантактуйце з кухарамі, каштуйце разам з дзецьмі. Запэўніваю, вам абавязкова спадабаецца!
Міф 7. У школьных сталовых працуюць нізкакваліфікаваныя кадры.
Кухары школьнага харчавання прымаюць удзел як у гарадскіх мерапрыемствах, так і ў конкурсах прафесійнага майстэрства. Прычым займаюць далёка не апошнія месцы!
Да таго ж, гэта даволі цяжкая праца, якая кладзецца на жаночыя плечы: насіць цяжкія катлы мала хто з мужчын хоча. У вялікіх школах працоўны дзень пачынаецца ў 5 раніцы, а заканчваецца добра калі ў 16 вечара. Вось і палічыце перапрацоўку. І цяпер усе кухары маюць і высокія разрады, і профільную адукацыю. Таму як у многіх школах стаіць складанае тэхнічнае абсталяванне, а ім абавязкова трэба ўмець карыстацца. Тыя ж параканвектаматы, якімі забяспечваюцца школы, каб выключыць захворванні страўнікава-кішачнага тракта ў дзяцей.
Міф 8. У школах нельга паесці бацькам.
У школах дзейнічае мінімальная нацэнка і ніхто не ў праве яе падымаць. Таму апроч выдатных страў за зусім нязначныя цэны, можна замовіць святочныя стравы за вельмі смешныя кошты.
Міф 9. Адсутнасць кантролю ў школьных сталовых.
Колькасць праверак школьнага харчавання ўжо даўно наводзіць жах на ўсіх, хто з гэтым звязаны. Уявіце, за дзень іх можа быць нават тры штукі - ад санітарнай станцыі да маніторынгу міністэрстваў, ведамстваў і гэтак далей. Як школьнаму кухару засцерагчыся ад стрэсу і пры гэтым яшчэ і паспець усё якасна зрабіць? Да таго ж менавіта да гэтай галіны ў грамадстве культывуецца негатыў.
Міф 10, заключны. Аплата працы.
Раней, калі ў Мінску было раённае размеркаванне па камбінатах харчавання, зарплаты школьных кухароў розніліся. Зараз жа ў сярэднім па горадзе прыкладна аднолькавыя. Іх складана назваць вялікімі, але і маленькімі таксама. Ад 400 і да 600 рублёў. Мне складана сказаць, улічваючы ўсе нюансы працы - шмат гэта ці мала. Я думаю, кожны вырашыць для сябе, захоча ён працаваць так ці не.
Але ў кожнай прафесіі ёсць энтузіясты, і гэта шчасце! На школьнай кухні таксама ёсць нямала людзей, якія працуюць з душой.
