МІНСК, 10 лют – Sputnik. Аб сумесных мерах Расіі і Беларусі па барацьбе з COVID-19, стымуляванні эканомік пасля пандэміі, палеміцы з нагоды Тадэвуша Касцюшкі і не толькі Дзмітрый Мезенцаў распавёў у вялікім інтэрв'ю РІА Навіны.
– У Расіі сёння адзначаюць Дзень дыпламатычнага работніка. У гэтай сувязі хацелася б папрасіць вас падзяліцца сваімі ўражаннямі ад працы на пасадзе пасла Расіі ў Беларусі. Беларусь і Расія гістарычна, культурна блізкія краіны, гавораць на адной мове. Ці палягчае гэта работу дыпламатам або ўносіць дадатковыя нюансы ў дзейнасць, якія вам даводзіцца ўлічваць?
– Высока цаню права мець дачыненне да расійскай дыпламатычнай службы. Гэтая надзвычайная прафесія дае магчымасць мець зносіны з яркімі людзьмі, атрымліваць ад іх новыя веды, звяраючы з імі пазіцыі, магчыма не без спрэчак, выказваць сваё меркаванне. Усё гэта дзеля галоўнага - абароны нацыянальных інтарэсаў Расіі, а для супрацоўнікаў нашага пасольства - умацавання асаблівых адносін з братэрскай Беларуссю. Мы стараемся, каб наш дом тут, на Нававіленскай, 1А, быў адкрытым, ветлым, быў "пляцоўкай", дзе можна вырашаць ключавыя пытанні двухбаковых адносін.
Важна памятаць, што патэнцыял Саюзнага дагавора, інтэграцыйная праца ў эканамічнай сферы значныя для расіян і беларусаў. Важна, каб для ўсіх нас была роднай зямля ад Брэста да Уладзівастока, Прымор'я, Камчаткі. Расіянам і беларусам Саюзны дагавор дае магчымасць працаваць, вучыцца, адпачываць, праходзіць лячэнне ў нашых краінах - без якіх-небудзь юрыдычных і бюракратычных перашкод. Кожны беларус, калі прыязджае ў Расію са сваім пашпартам, мае такія ж правы і магчымасці, як і расіянін. Зрэшты, як і расіяне, якія, прыязджаючы ў рэспубліку, адчуваюць сябе тут камфортна, спасцігаюць яе гісторыю, атрымліваюць асалоду ад прыгажосці, маюць магчымасць развіваць адносіны ў бізнесе без абмежаванняў.
Мы ў літаральным сэнсе слова размаўляем на адной мове і ў большасці выпадкаў знаходзімся на аднолькавых пазіцыях, у тым ліку ў сістэме адзнак пытанняў міжнароднага парадку. Усё гэта, вядома, вельмі дапамагае ў працы ў Дзень дыпламатычнага работніка ў Расіі.
– Разам з тым, нягледзячы на гістарычную і культурную блізкасць краін, не выключана з'яўленне непаразумення, як у выпадку з негатыўна ўспрынятым часткай беларускага грамадства каментарыем з акаўнта пасольства ў Instagram Нацыянальнага гістарычнага музея з нагоды ролі ў гісторыі Беларусі Тадэвуша Касцюшкі...
– Што ж, калі гэты эпізод бачыцца важным, адзначу: адзін з маладых супрацоўнікаў пасольства, які цікавіцца гісторыяй, імпэтны і па-свойму смелы, з "постсавецкага пакалення", палічыў магчымым выказаць сваё асабістае меркаванне ў запісе Нацыянальнага гістарычнага музея. Ён бачыць у гэтым сваю асабістую пазіцыю. Пры гэтым хачу падкрэсліць, што заўсёды цяжка меркаваць пра падзеі мінулых стагоддзяў, а ў дадзеным выпадку - стагоддзя 18-га, праз прызму нашых сучасных ацэнак, поглядаў, светаразумення стагоддзя 21-га. Згодны з пасылам МЗС Беларусі: такую работу трэба дэлегаваць прафесійным гісторыкам. Бо па выніках іх прафесійных дыскусій нам цікава пазнаваць нешта новае. Стагоддзі Расіі, Беларусі, суседніх краін настолькі шматгранныя і складаныя, што даваць ім спрошчаныя, шаблонныя ацэнкі, спрабуючы "падвёрстываць" эпізоды мінулых эпох да дня сённяшняга, а, часам, да палітычна кан'юнктурных "запытаў", некарэктна.
Калі мы хочам умацоўваць нашы адносіны, рабіць іх больш глыбокімі і маштабнымі, трэба не крыўдзіцца на падзеі шматсотгадовай даўніны, і не пераносіць неразуменне, а ў шэрагу выпадкаў, крыўды і канфлікты з мінулага ў дзень цяперашні. Дакладней - звяртацца да падзей і фактаў, якія робяць нас больш з'яднанымі, мацнейшымі. Як мы сёння хочам весці дыялог? Калі кімсьці ставіцца задача абвастрыць спрэчку, то ў гісторыі краін-суседзяў можна знайсці прыклады, якія не зробяць нас дружнейшымі.
Не варта шукаць адказы на пытанні, якія цяпер ставіць жыццё, выключна ў мінулым. Калі свет становіцца яшчэ складаней, трэба імкнуцца вызначаць шляхі супрацоўніцтва на падмурку адзіных падыходаў. Інакш мы, застаючыся ва ўладзе эмоцый, будзем станавіцца закладнікамі толькі ацэнак (асобных - Sputnik) падзей далёкай гісторыі.
Для ўсіх нас, у тым ліку і для гэтага дыпламата, узнікшая спрэчка - яшчэ адно пацверджанне таго, наколькі вялікае значэнне сказанага слова. У кожным грамадстве ёсць людзі, якія маюць розныя пункты гледжання, гэта важна і натуральна, але таксама важна быць памяркоўным, паважаць меркаванне іншых і не хапацца за "халодную зброю", якая захоўваецца і ў гістарычных музеях, каб "секчы" направа і налева. Мяркую, у бліжэйшы час пабываць разам з калегамі ў Нацыянальным гістарычным музеі, азнаёміцца з дзесяткамі экспазіцый, у тым ліку і з выставай, прысвечанай лёсу Касцюшкі.
– У Беларусі першай з замежных краін пачалася вакцынацыя расійскай вакцынай ад каронавіруса "Спутник V". Ці гатова Расія паставіць дадатковыя аб'ёмы ў рэспубліку ў рамках масавай вакцынацыі насельніцтва? Калі пачнецца выпуск расійскай вакцыны на вытворчых пляцоўках у Беларусі?
– Беларусь першай атрымала вакцыну "Спутник V". Гэта стала рашэннем прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна па выніках перамоў з прэзідэнтам Беларусі Аляксандрам Лукашэнкам. Расія выканала свае абавязацельствы: першая партыя прэпарата была дастаўлена ў Мінск у снежні мінулага года. Зараз закантрактаваныя пастаўкі на першы квартал 2021 года. Гаворка ідзе пра 340 тысяч аднакампанентных доз. Таксама паспяхова ідзе прафесійная размова па арганізацыі вытворчасці "Спутник V" у рэспубліцы не пазней за сакавік.
Пастаўкі прэпарата з Расіі, а таксама аб'ёмы, якія будуць выраблены на фармвытворчасці тут, дазволяць дамагчыся таго ўзроўню папуляцыйнага імунітэту насельніцтва рэспублікі, які дасць магчымасць калі не перамагчы COVID-19, то зрабіць так, каб каронавірусная інфекцыя адступіла.
Нядаўна ў студзені была дастаўлена з Масквы партыя ў 30 тысяч, у бліжэйшыя месяцы роўнымі часткамі будзе ажыццёўлена пастаўка да 30 тысяч тэстаў, якія вырабляюцца маскоўскім прадпрыемствам "ДНК-Тэхналогіі". Неўзабаве чакаем яшчэ адну партыю ПЦР-тэстаў - таксама на бязвыплатнай аснове - па лініі Расспажыўнагляду. Гэта дыягнастычныя наборы для правядзення таксама дзесяткаў тысяч даследаванняў.
Сёння ўвесь свет ведае аб высокай эфектыўнасці расійскіх вакцын. Хацелася б зноў падзякаваць беларускаму боку за прафесійную апрабацыю і дзяржрэгістрацыю "Спутник V". Мы бачым паспяховую працу расійскіх навукоўцаў, якія стварылі "лінейку" вакцын ад каронавіруса. Галоўны дзяржаўны санітарны ўрач Расіі Ганна Папова ў ходзе візіту ў Мінск 3 лютага перадала калегам партыю новага прэпарата "ЭпиВакКорона". Цяпер у нас у краіне завяршаюцца выпрабаванні і трэцяй расійскай вакцыны.
Запыт на аб'ём паставак прэпарата ў другім-трэцім кварталах будуць вызначацца маштабам вытворчасці вакцыны тут, што дазволіць суаднесці гэта з патрэбамі сістэмы аховы здароўя ў Мінску.
Супрацоўніцтва па супрацьдзеянні COVID-19 - гэта яшчэ адна нагода задумацца, наколькі Беларусь і Расія важныя адзін для аднаго. Не варта лішні раз успамінаць пра нейкія раней узнікаўшыя спрэчкі. Важней, пераадолеўшы іх, ісці наперад, больш паспяхова дамаўляцца, разумеючы задачы, якія стаяць перад краінамі, - дзеля людзей, дзеля таго, каб мы разам станавіліся мацней і канкурэнтаздольней. "Посткавідны" свет будзе больш жорсткі, і тыя страты, якія нацыянальныя эканомікі ўжо панеслі, прасцей пераадольваць ва ўзаемадзеянні, пад эгідай Саюзнай дзяржавы, таксама ў рамках СНД, ЕАЭС, нават ШОС. Перакананы, што бакі навучыліся здабываць урокі з непатрэбных спрэчак і "недамоўленасцей", у большай ступені гатовыя сёння сумесна ісці наперад, у тым ліку па шляху фарміравання адзінай прамысловай, аграрнай палітыкі, супрацоўніцтва падатковых сістэм, узаемадзеяння мытных службаў, па дзесятках іншых напрамкаў.
– На нядаўняй сустрэчы ў Маскве прэм'еры Расіі і Беларусі гаварылі аб неабходнасці ў бягучым годзе пераадолець падзенне ўзаемнага гандлёвага абароту, выкліканае пандэміяй, аднавіць у ранейшым аб'ёме эканамічныя сувязі. Ці будуць ўрады дзвюх краін прадпрымаць сумесныя або скаардынаваныя дзеянні для аднаўлення нацыянальных эканомік пасля пандэміі і ўзаемнага гандлёвага абароту? Што гэта будуць за меры і якія сектары эканомік могуць закрануць?
– Кіраўніцтва Расіі і Беларусі вельмі ўважліва ставіцца да сітуацыі з узаемным тавараабаротам. Хацелася б звярнуць увагу на практыку дыялогу нацыянальных лідэраў Уладзіміра Пуціна і Аляксандра Лукашэнкі. Перамовы кіраўнікоў урадаў Міхаіла Мішусціна і Рамана Галоўчанкі, што адбыліся 26 студзеня, былі прадметнымі і змястоўнымі. Дэталёва абмеркаваны пытанні, без вырашэння якіх складана казаць аб пашырэнні маштабаў двухбаковага ўзаемадзеяння. Праца, якая праведзена ўрадамі у 2019 годзе, дазволіла дабіцца той якасці супрацоўніцтва, якой не было раней.
Паразуменне, якое дасягнута сёння па прынцыповых і значных для абодвух бакоў пытаннях фарміравання саюзных праграм, з'яўляецца падставай для сыходу ад непатрэбнай канкурэнцыі ў адных і тых жа вытворчых сферах (дзе пакуль не ўдаецца аб'ядноўваць намаганні), становіцца падмуркам для аб'яднання патэнцыялаў прадпрыемстваў рэальнай эканомікі, збліжэння падыходаў у рамках праграм цыфравізацыі, працы па дзесятках іншых напрамкаў.
Пры гэтым вельмі важна ўзаемадзеянне рэгіёнаў Расіі і Беларусі, якія дакладней бачаць структуру патрэбаў мясцовых рынкаў і могуць хутчэй і наўпрост дамаўляцца, садзейнічаючы ўзаемавыгаднаму супрацоўніцтву. Такому супрацоўніцтву надаюць асаблівую ўвагу кіраўнікі верхніх палат нацыянальных парламентаў Валянціна Мацвіенка і Наталля Качанава. У 2019-2020 гадах тут пабывалі з візітамі губернатары 15 суб'ектаў Расійскай Федэрацыі. На VII Форуме рэгіёнаў дзвюх краін, які адбыўся ў верасні 2020 года, нават пры тым, што з-за пандэміі ён прайшоў у рэжыме анлайн, было падпісана кантрактаў больш чым на 750 мільёнаў долараў.
Гэта канкрэтныя пагадненні, якія дазваляюць зарабляць прадпрыемствам як у Беларусі, так і ў Расіі, а значыць, захоўваць працоўныя месцы, выплачваць зарплаты, каб людзі адчувалі рэальныя вынікі нашага ўзаемадзеяння. Калі рэалізаваць дамоўленасці, пазначаныя па выніках візітаў кіраўнікоў шасці расійскіх рэгіёнаў (Прымор'я, Іркуцкай, Омскай, Пскоўскай, Бранскай і Ленінградскай абласцей) у верасні 2020 года па пастаўках беларускіх аўтобусаў, ліфтаў, шырокай лінейкі іншай прамысловай прадукцыі, то гэта дазволіць загрузіць магутнасці флагманаў беларускай прамысловасці замовамі больш чым на год.
Мяркую, што на цяперашнім этапе важна мяняць "почырк" узаемадзеяння - адыходзіць ад рэжыму барацьбы выключна за выгаду ад продажаў сёння той ці іншай прадукцыі, выходзячы на стварэнне сумесных вытворчасцяў. Расіяне па-ранейшаму пацвярджаюць аб'ёмныя заказы на камплектуючыя з Беларусі для гатовай прадукцыі сваіх вытворчасцяў, як і беларускія гіганты нацыянальнай прамысловасці сістэмна закупляюць у нас камплектуючыя для вялікагрузных аўтамабіляў, камбайнаў, дарожнай, камунальнай, будаўнічай тэхнікі. Гэта ўзаемавыгаднае і паспяховае супрацоўніцтва. Пры гэтым пошук падыходаў, з якім згодныя бакі ў правядзенні адзінай прамысловай палітыкі, прадугледжвае іншы маштаб сумесных прыкладных даследаванняў, удасканалення інжынерных і тэхналагічных школ, і вядома, сумеснага прасоўвання прадукцыі на рынкі трэціх краін. Гэта адна з ключавых задач, асабліва з улікам станцыйнага ціску на Расію і Беларусь, які не змяншаецца.
Важна адзначыць, што ў ходзе пасяджэння Савета па навуцы і адукацыі пры прэзідэнце Расіі 8 лютага кіраўнік НДЦ "Курчатовского института" Міхаіл Кавальчук далажыў Уладзіміру Пуціну аб тым, што падпісана маштабнае пагадненне аб узаемадзеянні гэтага вядучага навуковага цэнтра Расіі з Нацыянальнай акадэміяй навук Беларусі па дзесятках ключавых, стратэгічна важных для бакоў кірунках фундаментальных і прыкладных навуковых даследаванняў. Навукоўцы з Беларусі могуць ўключыцца ў працу і на новым навукова-даследчым ядзерным рэактары ПІК, які толькі што ўведзены ў эксплуатацыю ў Гатчыне. Гэта важна для рэспублікі, якая сёння стала краінай мірнага атама - паспяхова завершана работа Дзяржкарпарацыі "Расатам", якая разам са сваімі беларускімі партнёрамі і калегамі забяспечыла ўвод у эксплуатацыю станцыі ў Астраўцы ў лістападзе 2020 года.
– Размова ідзе пра стварэнне новых сумесных вытворчасцяў або аб узаемным ўваходжанні бізнесаў дзвюх краін у капіталы ўжо існуючых прадпрыемстваў? Ці ідуць перамовы аб удзеле расійскага боку ў прыватызацыі буйных беларускіх прадпрыемстваў?
– Тут няма супрацьпастаўлення. Трэба шукаць тыя формы супрацоўніцтва, якія могуць быць найбольш выгадныя, і, галоўнае, не перашкаджаюць, а дапамагаюць вытворцам ў нашых краінах. Тэма прыцягнення расійскага капіталу - у мэтах множання прамысловага патэнцыялу ў рэспубліцы - павінна перш за ўсё ініцыіравацца беларускім бокам. Але гэта дарога з двухбаковым рухам, калі павінен быць раўнапраўна забяспечаны ўзаемны інтарэс.
Калі мы гаворым аб стратэгічным супрацоўніцтве, то важна рабіць крокі да зніжэння адміністрацыйных бар'ераў, збліжэння нарматыўнай і заканадаўчай базы, практык дзяржрэгулявання. Эканамічная інтэграцыя патрэбна не дзеля нейкай абстрактнай мэты, а патрэбна, таму што знешнія выклікі гэтак значныя, што не ўлічваць іх, немагчыма. Працаваць у адзіночку бягучая сітуацыя ў рэгіёне і ў свеце ўжо не дазваляе. Паўтаруся, "посткавідны" свет становіцца больш жорсткі, патрабаванні да краін вышэй, і захоўваць, пашыраць свае пазіцыі змогуць тыя дзяржавы, якія ў рамках саюзаў сумесна абараняюць свае інтарэсы, у тым ліку дамагаючыся новага пазіцыянавання на рынках трэціх краін.
– На днях паміж краінамі аднавіліся пасажырскія чыгуначныя зносіны, прынята рашэнне аб пашырэнні геаграфіі і частаты авіярэйсаў. Калі можна чакаць наступнага этапу актывізацыі транспартных зносін, парушанага з-за пандэміі, і яго поўнага аднаўлення?
– Давайце правільна ацэнім рашэнне, прынятае старшынёй урада Расіі Міхаілам Мішусціным, якое даўно чакалі грамадзяне Беларусі і Расіі. Гэта адказ на запытанне бізнесу і студэнтаў, якія навучаюцца ў ВНУ нашых краін, і прадстаўнікоў многіх сфер прамысловасці. Пэўныя абмежаванні ў транспартных зносінах - гэта вымушаны адказ з улікам рэальнага становішча спраў з каронавіруснай інфекцыяй ў кожнай з краін. На дадзены момант аднаўленне чыгуначных і авіязносін у цяперашнім фармаце - гэта максімальна ўзважаны і магчымы адказ, перш за ўсё, на запыт беларускага боку.
– Калі ў Беларусь можа паступіць чарговы транш дзяржаўнага крэдыту РФ у 0,5 мільярда долараў? Як у Расіі ацэньваюць Беларусь як пазычальніка, ці гатовы аказваць фінансавую падтрымку і далей у выпадку такога запыту з боку Мінска?
– Крэдыт быў пазначаны ў памеры 1,5 мільярда долараў. Няма сумненняў у тым, што працоўнае ўзаемадзеянне міністэрстваў фінансаў дзвюх краін забяспечыць узгадненне рабочых дакументаў, і сродкі своечасова будуць атрыманы беларускім бокам. Беларусь з'яўляецца добрасумленным плацельшчыкам i па раней узятых крэдытах.
Расійскім бокам таксама быў улічаны запыт аб крэдытным забеспячэнні ўводу ў строй Беларускай АЭС. Вы звярнулі ўвагу, наколькі хутка дасягнуты рубеж выпрацоўкі станцыяй першага мільярда кВт/г электраэнергіі. Працуючая АЭС у Астраўцы ўжо дазваляе папаўняць беларускі бюджэт, у той час як абавязацельствы перад нашай краінай у частцы пагашэння крэдыту будуць выконвацца пазней. Гэта сур'ёзны плюс, які дае фінансавую выгаду рэспубліцы. Беларусь стала краінай мірнага атама, што гарантуе энергабяспеку дзяржаве, дае магчымасць рэспубліцы заставацца ў ролі экспарцёра электраэнергіі. Хочацца верыць, што некаторыя краіны, якія вылучаюць, часам, прэтэнзіі ў дачыненні да ўзроўню бяспекі АЭС, якія заяўляюць аб адмове быць пакупнікамі на рэгіянальным энергарынку, перагледзяць свае пазіцыі - таксама і з улікам рэалій "посткавіднай" сітуацыі - калі не ў бліжэйшы час, то ў перспектыве.
– Якія прывабныя ўмовы гатовы расійскі бок прапанаваць Беларусі пры пастаўцы нафты, якая, па-ранейшаму, не адмаўляецца ад ідэі яе закупкі ў альтэрнатыўных пастаўшчыкоў?
– Ужо пазначаны індыкатыўныя паказчыкі аб'ёму перавалкі беларускіх нафтапрадуктаў праз парты Расіі, які павінен скласці ў бягучым годзе звыш 1,5 мільёна тон. Заяўлена аб такім супрацоўніцтве і на бліжэйшую перспектыву. Адпаведнае міжурадавае пагадненне будзе падпісана міністрамі транспарту ў самы бліжэйшы час - пад эгідай камісіі па забеспячэнні фарміравання аб'яднанай транспартнай сістэмы Саюзнай дзяржавы. Прапрацоўваецца пакуль на экспертным узроўні і магчымасць паставак па гэтым маршруце іншых грузаў.
Што датычыцца куплі або ўдзелу беларускага боку ў будаўніцтве тэрмінала ў расійскім порце - тэма бачыцца перспектыўнай, але патрабуе дэталёвай прапрацоўкі, у тым ліку і яе фінансавага аспекту.
– У мінулым годзе расійскі і беларускі бакі ўзгаднілі механізм міжбюджэтнага трансферту пры пастаўках нафты з РФ, які кампенсаваў Беларусі прэмію расійскім кампаніям-пастаўшчыкам нафты. Пералічыла Расія ў адрас Мінска гэтую кампенсацыю, колькі яна склала?
– Важна адзначыць, што ў снежні мінулага года ўсе пагадненні паміж расійскімі пастаўшчыкамі нафты і беларускімі партнёрамі былі падпісаны ў планавым рэжыме. Гэта тычыцца і пагаднення па пастаўках газу. Як раней адзначыў прэм'ер-міністр Беларусі Раман Галоўчанка, пастаўкі энергарэсурсаў у краіну ў 2021 годзе забяспечаны на ўзаемапрымальных умовах.
Расія, пачуўшы запыт беларускага боку, выканала ўсе абавязацельствы, звязаныя з пастаўкамі нафты ў мінулым годзе. Гэта ў поўнай меры датычыцца і абавязацельстваў па выплатах за так званую "брудную" нафту.
– Беларускі бок выступае за больш хуткае стварэнне агульнага энергетычнага рынку з Расіяй, які б папярэднічаў агульнаму нафтагазаваму рынку ў ЕАЭС. Ці з'явіцца агульны рынак у "двойцы" раней, чым у ЕАЭС?
– Асабліва важна на цяперашнім этапе разглядаць эканамічнае ўзаемадзеянне Беларусі і Расіі не ў рэжыме асабістай выгады ў тым ці іншым сегменце тавараабароту, а разумеючы стратэгію нашага ўзаемадзеяння на гады наперад. Мы не можам успрымаць фарміраванне адзіных рынкаў нафты і газу як выключна пытанне "супастаўных цэн" на гэтыя рэсурсы ў Расіі і Беларусі. Пытанне і ў фарміраванні адзіных падыходаў да льгатавання юрыдычных і фізічных асоб спажыўцоў газу. Мы павінны бачыць праз прызму станаўлення адзінага энергарынку праблематыку ўскосных падаткаў, разумець долю выдаткаў на энергарэсурсы ў канчатковай прадукцыі, канкурэнтаздольнай і за межамі Саюзнай дзяржавы.
У цэлым, праблема цаны на энергарэсурсы ўпісваецца ў вялікую задачу стварэння ўмоў для сумеснай канкурэнтнай барацьбы нашых эканомік на знешніх рынках. Мы разумеем, што адзіны энергарынак - гэта не толькі "блізкая" цана, а складаны комплекс пытанняў, да вырашэння якіх бакі наблізіліся, працуючы ў 2019 годзе над інтэграцыйным парадкам. Важна не спыняць гэтую працу, а працягваць прафесійны дыялог на раўнапраўнай аснове.
Знешні санкцыйны ціск, "посткавідная" сітуацыя, напружанне на харчовых рынках і пагрозы сацыяльнаму дабрабыту грамадзян у шэрагу краін і рэгіёнаў свету таксама абавязваюць нас быць як мага больш уважлівымі да запытаў адзін аднаго, адыходзіць ад імгненнай кан'юнктуры, нейкіх крыўд і недамоўленасцей на карысць вырашэння стратэгічных задач.
Наш патэнцыял узаемадзеяння такі, што Расія і Беларусь абавязаны стаць прыкладам для краін ЕАЭС і па інтэграцыйным парадку. Такая праца патрабуе шліфоўкі, абнаўлення, інвентарызацыі зробленага, але ў якасці першаснага зачыну гэтая праца завершана.
– Ці атрымае працяг ў 2021 годзе работа над галіновымі дарожнымі картамі па паглыбленні саюзнай інтэграцыі і ці плануецца зноў вярнуць у двухбаковы парадак падпісанне кіраўнікамі дзяржаў праграмы паглыбленай інтэграцыі ў рамках Саюзнай дзяржавы?
– Мы гаворым пра збліжэнне падыходаў у эканамічнай, падатковай, прамысловай, сельскагаспадарчай, мытнай і іншых сферах на раўнапраўнай аснове балансу інтарэсаў, што дазволіць у свой час выйсці на стратэгічныя рубяжы ў эканамічнай сферы, прапісаныя ў Саюзным дагаворы.
Праца над саюзнымі праграмамі ў рамках інтэграцыйнага парадку павінна быць працягнута, па сутнасці перашкод да гэтага няма. Расійскі бок адкрыты да такога ўзаемадзеяння, адказ за беларускімі партнёрамі. Праграма паглыбленай эканамічнай інтэграцыі ў рамках Саюзнай дзяржавы па-ранейшаму актуальная. Мяркую, бакі не хочуць адкладаць у далёкую скрыню зачыны па праведзенай інтэграцыйнай рабоце, пасля "асучаснення" якой абгрунтавана казаць і пра этапны - без забягання наперад - выхад на падпісанне праграмы.
– Беларуская апазіцыя неаднаразова заяўляла, што для ўрэгулявання палітычнага крызісу ў Беларусі неабходна пасярэдніцтва міжнароднай кааліцыі, хацела б бачыць у ліку яе ўдзельнікаў і Расію. На думку Масквы, ці патрабуе бягучая сітуацыя ў Беларусі нейкага пасярэдніцтва, у тым ліку РФ? Ці магчымы кантакты афіцыйнай Масквы з прадстаўнікамі апазіцыі Беларусі і ў якім выпадку?
– Дыялог апазіцыі з кіраўніцтвам рэспублікі, мяркую, гэта - унутрыпалітычнае пытанне незалежнай Беларусі. Ці патрэбны тут пасярэднікі - вызначаць не знешнім ігракам, не тым, хто навязвае сябе афіцыйнаму Мінску ў гэтай якасці, а толькі аўтарытэтным прадстаўнікам беларускага народа.
Абстрагуючыся ад поствыбарнай сітуацыі ў Беларусі, хачу падкрэсліць: цяжка ўявіць паспяховай і прававой схему, калі пытанні ўдасканалення палітычнай сістэмы дзяржавы, паправак у канстытуцыю, лёсаў мільёнаў людзей спрабуюць вырашаць людзі, што пакінулі сваю краіну, але не забывае даваць "рэкамендацыі" суайчыннікам у анлайн-фармаце з замежных сталіц.
