Забойства малога бізнесу: што кажуць ІП аб новым Падатковым кодэксе?
© Sputnik / Виктор Толочко
Падпісацца
Зачыніцца ці сысці "у цень" – чаму для дробных прадпрымальнікаў выбар невялікі і чым гэта пагражае іх кліентам, разбіраўся Sputnik.
У сферы прыватнага бізнесу будуць вялікія перамены: з-за росту падаткаў і іншых спадарожных "дробязей" у абноўленым заканадаўстве частка прадпрымальнікаў рыхтуецца сысці з рынку, астатнія ж вымушаны павышаць кошт сваіх паслуг і тавараў.
Больш за ўсё перажываюць дробныя ІП, асабліва – у невялікіх гарадах. Па-першае, для некаторых падаткі сапраўды становяцца непад’ёмнымі, па-другое – непазбежна будзе рост цэн. А ў рэгіёне, дзе плацежаздольнасць пакупніка значна ніжэй абласных цэнтраў і сталіцы, гэта відавочна не прынясе новых кліентаў і паменшыць колькасць старых.
Ды і вялікая рызыка, што знікне ў невялікіх райцэнтрах тое, чаго ў лішку хапае ў буйных гарадах і сталіцы, - дробныя кавярні, манікюрныя кабінеты, "прыватныя" цырульні, легальныя "негаражныя" СТА, маленькія крамачкі і павільёнчыкі, якія задавальнялі попыт у рэгіёне у адсутнасць альтэрнатыў у дзяржсектары.
Чаму маленькія ІП не бачаць для сябе іншых выхадаў, акрамя як "забыцца і зачыніцца" ці працы "па-чорнаму", Sputnik распавялі прадпрымальнікі, якія не ведаюць, як ім весці бізнес праз год, і не разумеюць, што ім рабіць далей.
Грамадскаму харчаванню – год і падрыхтавацца
У Аляксея ёсць невялікі сямейны бізнес у райцэнтры – маленькі фудтрак з "вулічным фастфудам", дзе па дэмакратычных для рэгіёна цэнах можна купіць хуткі перакус: ад шаўрмы да хот-дога. Аформлена ІП у сферы грамадскага харчавання з выплатай "спрошчанага падатку". Гэта значыць, кожны месяц ён аддаваў у бюджэт 5% ад прыбытку. Па новым заканадаўстве ён можа працягваць працаваць па такой сістэме падаткаабкладання яшчэ год (толькі падатак павялічваецца да 6%). А вось што будзе далей – вялікае пытанне.
Аляксей дастае калькулятар, накладныя і іншыя паперы. У сярэднім выручка ад фургончыка складала каля 10 тысяч рублёў за месяц. Палова – на прадукты. Каля 1500 рублёў у год ідзе на ФСАН. Заробак двух прадаўцоў з улікам тых жа адлічэнняў на іх у фонд сацыяльнай абароны – каля 2 тысяч рублёў у месяц (усё залежыць ад іх заробку). З дадатковых трат – арэнда кавалачка зямлі, дзе стаіць фудтрак (300 рублёў у месяц) і плата за электрычнасць (500 рублёў). Застаецца недзе 2200 рублёў у месяц на сям'ю: часам значна больш, часам – куды менш. Калі з гэтага заплаціць 18% падатку, груба на рукі застаецца 1800 рублёў прыбытку на дваіх.
"У чым цяпер мая выгада? Гэта я не лічыў дробных трат на абслугоўванне абсталявання, рахунку і касавага апарата. Знікае "спрашчонка", мне прыйдзецца адкрываць фірму, дзе патрэбен яшчэ бухгалтар і арэнда памяшкання для юрасобы. Хутчэй за ўсё, прыйдзецца закрывацца", – кажа Аляксей.
У падатковай параілі не перажываць і "перакласці" павышэнне падатку на кліента (нагадаем, вырастуць падаткі ў тры разы). Але для невялікага рэгіёна, дзе заробкі і плацежаздольнасць пакупнікоў у разы ніжэйшыя, чым у сталіцы, такі рост цэн проста немагчымы. Выйсце – маштабавацца, тады, да прыкладу, для двух "кропак" новыя выдаткі на падаткі і адкрыццё фірмы будуць хаця б апраўданыя.
Але для спецыфічнага бізнесу з разраду "паслуга не першай неабходнасці" дзе-небудзь на перыферыі такі сцэнарый таксама малаверагодны. Колькі трэба фудтракаў для маленькага райцэнтра?
"Тое ж пытанне ў маіх знаёмых-цырульнікаў. Аб’ектыўна, на невялікі горад патрэбны адзін-два салоны прыгажосці. Падатак вырас удвая. Такога аб'ёму работ, як у Мінску, у нас няма (адпаведна, выручкі таксама). Пашырацца – сэнсу няма, столькі салонаў, як і маіх футракоў, не трэба. Як вынік, зачыняцца гэтыя маленькія кропкі, якія дадавалі некаторыя паслугі гораду. Фактычна пацерпіць самы маленькі бізнес", - лічыць Аляксей.
Сфера паслуг: будзе падаражанне
Такой жа думкі прытрымліваецца і майстар па манікюры Алена: для яе гэта невялікі падзаработак у дэкрэце, таму новы падатак пры невялікай колькасці кліентаў вельмі адчувальны (са 111 рублёў да 226). Гаворыць шчыра – будзе працаваць "у чорную".
"У мяне некалькі пастаянных кліентаў, якія засталіся з "дадэкрэтнага" часу. Новых не набіраю, аб'явы не размяшчаю – у поле зроку падатковай не трапляю. Мне нявыгадна будзе плаціць падатак. У кошт жа закладзены расходнікі, гэта зусім не значыць, што з кожнай дзяўчынкі я зарабляю 30 рублёў", - кажа Алена.
Паводле яе слоў, калегі са сферы прыгажосці ўжо паднімаюць цэны – а што рабіць? Але і сфера даўно не нясе такога прыбытку, як раней (і як думаюць некаторыя), нават перад Новым годам, у хлебны для б’юті-сферы час: гэты снежань стаў антырэкордным па "запісах на ногцікі". Кліентаў было мала.
"У людзей няма грошай. Прама скажам, без манікюру жыць можна. Раней запісы за месяц наперад былі, усё распісана, а зараз як звычайныя дні. Я працую зараз дома, мне не трэба плаціць арэнду за кабінет. Палову заробленага сыходзіць на матэрыялы. Я не плачуся, проста ў маім выпадку няма такіх маштабаў – працы з раніцы да вечара. У мяне пару кліентаў у тыдзень, як падзаработак, і няма касмічных заробкаў", - кажа дзяўчына.
Падобная гісторыя ў прадпрымальніка ў сферы аказання паслуг на святы – папросту кажучы, дыджэя на карпаратывы. Уладзіслаў падзарабляе ў выхадныя: раней заказаў было шмат, літаральна ці ледзь не кожныя выхадныя вяселле ці іншае свята. Зарабляў 100 долараў (па курсе), быў шчаслівы і спраўна плаціў падаткі. Потым перайшоў працаваць толькі з юрыдычнымі асобамі на спрошчаную сістэму падаткаабкладання, заробак стаў ніжэйшы – адпалі вяселлі. З лютага – наогул усё.
"Мае паслугі больш не падпадаюць пад "спрашчонку". Так я плаціў 5% ад заробленага. Цяпер падатак становіцца альбо 16%, альбо 202 рублі ў залежнасці ад таго, ці будзе гэта агульная сістэма падаткаабкладання або адзіны падатак", – кажа Уладзіслаў.
Ён тлумачыць, чаму робіцца нявыгадна. У снежні (звычайна хлебным для такой сферы месяцы карпаратываў) у яго было адно мерапрыемства. Усе разлікі з юрыдычнымі асобамі праходзяць толькі па рахунках – ад падаткаў не схаваешся. Сума паслугі – 250 рублёў за невялікае свята, заплаціў падаткі і зарабіў 100 рублёў – нядрэнна для вольнага выхаднога, чаму б "не падкалыміць". З лютага падатак будзе 202 рублі – няма сэнсу працаваць за няпоўныя 50 рублёў.
"Выйсце – павышаць цану, гэта значыць прадпрыемства за свой карпаратыў заплаціць мне ў 2 разы больш. Альбо браць колькасцю, але такія святы ў кампаній, будзем сумленныя, у маім невялікім горадзе здараюцца не так часта. У вясельных вядучых у гэтым плане лягчэй, хоць падатак і вырас у 2-3 разы. Або буду сыходзіць: працаваць "па-чорнаму" з юрасобамі сапраўды немагчыма, ды і не жадаю. Я быў гатовы сапраўды плаціць падаткі, але пасільныя, а не больш, чым я зараблю на гэтай няшчаснай падпрацоўцы", - кажа Уладзіслаў.
Рознічны гандаль: год яшчэ папрацую
У Яўгена невялікая кропка ў райцэнтры, дзе ён прадае ўсякую драбніцу – працуе ў сферы рознічнага гандлю і плаціць адзіны падатак. Да лютага гэтага года штомесяц адлічваў 94 рублі, далей – 213 рублёў. Калі выручка перавышае 40-кратны памер падатку, дадаткова трэба заплаціць яшчэ 5% ад прыбытку.
"Я не сыходжу ад падаткаў, гэта не значыць, што я наогул нічога не плачу: больш зарабіў – больш аддаў падаткаў. Плюс я падаю два працоўныя месцы сваім прадаўцам, плачу за іх і за сябе ў ФСАН. Я прыносіў нейкі прыбытак у казну. Добра, вырас падатак у два разы, але з 2023 года ў мяне больш не будзе і адзінага падатку, будзе адзіны для ўсіх падаходны (цяпер ён 16%). Зноў падатак вырасце ў разы", – кажа Яўген.
Што рабіць далей, пакуль не загадвае – трэба паглядзець, як усё ўстаканіцца ў гэтым годзе. Пакуль будзе працаваць, але змены ў падатковай сферы таксама лічыць забойствам дробнага бізнесу: для вялікіх ІП з некалькімі кропкамі, дробных фірм усё не настолькі крытычна, а вось маленькім прадпрымальнікам у рэгіёне давядзецца цяжка.
Штомесяц ён ужо сёння "аддае" каля 1000 долараў: ФСАН на сябе і двух прадаўцоў (плюс заробак), арэнда месца (каля 700 рублёў у месяц), абслугоўванне рахунку, касавага апарата, экларынг (працэнт банку за аплату ад пакупніка безнаяўнымі), сертыфікацыя тавару і дробныя выдаткі, якія звычайна не лічыць. Набягае прыстойна.
Пакуль жа Яўген, як і большасць яго калег-"ІПэшнікаў", вырашыў заняць пазіцыю чакання: папрацуе ў наступным месяцы, далей – па абставінах. Але вялікіх спадзяванняў не мае, як і многія іншыя прадстаўнікі малога бізнесу.
Чытайце таксама:
Стала вядома, чаму ў Беларусі рэзка павялічыліся падаткі
Лукашэнка падпісаў новы Падатковы кодэкс – што мяняецца
Падатак для агароднікаў, пчаляроў і грыбнікоў хочуць увесці ў Беларусі
Стаўка падатку для самазанятых складзе 10% у новым кодэксе
Для ўладальнікаў аграсядзіб у Беларусі могуць падняць падаткі
Мінфін апублікаваў праект падатковых змен: што чакае ІП?
Лукашэнка: прадпрымальнікаў больш, чым насельніцтва - патрэбен парадак
МПЗ растлумачыла, як блогеры павінны плаціць падаткі
Падатковае заканадаўства могуць зрабіць больш жорсткім у Беларусі
Адмена адзінага падатку і павышэнне ўзносаў у ФСАН прымусяць ІП сысці "у цень"
