https://bel.sputnik.by/20230908/sabral-z-usy-belarus-u-nmm-upershynyu-proydze-vystava-narodnaga-kastsyuma-1079279953.html

Сабралі з усёй Беларусі: у НММ упершыню пройдзе выстава народнага касцюма

Сабралі з усёй Беларусі: у НММ упершыню пройдзе выстава народнага касцюма

Sputnik Беларусь

Філігранная вышыўка, намітка і паўлінавае пяро – пра тое, як рыхтуецца ўнікальная выстава народнага касцюма ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, чытайце ў... 08.09.2023, Sputnik Беларусь

2023-09-08T18:47+0300

2023-09-08T18:47+0300

2023-09-08T18:47+0300

народны строй

касцюм

жанчыны

беларусы

у беларусі

беларусь

культура

спадчына

цікавосткі

нацыянальны мастацкі музей рэспублікі беларусь

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e7/09/08/1079274923_0:0:2730:1537_1920x0_80_0_0_041f06e5bf00fd94618dd2aa5f053f1f.jpg

Каля тысячы экспанатаў будуць прадстаўлены на выставе "Анталогія прыгажосці. Традыцыйны беларускі касцюм" у Нацыянальным мастацкім музеі краіны – наведвальнікі змогуць бліжэй пазнаёміцца ​​з аўтэнтычным народным святочным адзеннем, а таксама эскізамі касцюмаў, будзе прадстаўлена і начынне.Як расказала Sputnik куратар выставы, навуковы супрацоўнік навукова-фондавага аддзела, захавальнік калекцыі прыкладнога і народнага мастацтва НММ Вікторыя Пракошына, экспанаты збіраліся па ўсёй рэспубліцы, экспазіцыя ўключае больш за 90 народных касцюмаў.Яна ўдакладніла, што адкрыццё выставы пройдзе 9 верасня ў 18:00 у рамках штогадовай акцыі "Вераснёвая ноч".Фінальныя падрыхтоўкіКарэспандэнтам Sputnik прадставілася ўнікальная магчымасць паглядзець, як збіраюць выставу, да адкрыцця якой засталося зусім крыху.Правяла па выставачных залах і расказала аб тым, якія строі выкарытсоўвалі беларускія сялянкі, старшы навуковы супрацоўнік цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі кандыдат мастацтвазнаўства Марыя Віннікава.Святочны жаночы касцюмТакая маштабная выстава традыцыйнага беларускага народнага касцюма праводзіцца ў Беларусі ўпершыню, падкрэсліла вучоны."Яна адлюстроўвае не толькі нашу традыцыйную культуру, але шляхі аднаўлення навуковых і экспедыцыйных пошукаў", - адзначыла Марыя Віннікава.Паводле яе слоў, на выставе, у асноўным, будзе прадстаўлены святочны жаночы касцюм, як дзяўчат, так і замужніх жанчын.Беларускі "лад", або народны касцюм, да пачатку XX стагоддзя захоўваў усе архаічныя асаблівасці агульнаславянскага касцюма – крой, вышыўку і даматканае льняное палатно.Народны кройАсаблівасцю крою нацыянальнага беларускага касцюма з’яўляецца тое, што ён прамалінейны – бо пройму і авальны выраз гарлавіны не рабілі, а выкарыстоўвалі зборку на гарлавіне і запясцях."Усё рабілася за кошт зборкі прамых полак. Стан кашулі кроіўся з трох полак, да іх прышываліся прамыя полкі рукавоў праз плечавыя прамыя ўстаўкі", - тлумачыць Марыя Віннікава.Арнамент і філігранная вышыўкаЭтнограф таксама звярнула ўвагу на тое, што для беларускага народнага строю характэрны не толькі ромбападобны арнамент, але вельмі часта выкарыстоўвалася "паласатая" тэма, пераважна на спадніцах.Асаблівасць беларускага народнага святочнага касцюма – гэта яшчэ і філігранная тонкая вышыўка."Яна рабілася не крыжыкам, а па ліку нітак, тонкай іголкай і найтанчэйшай ніткай. Звычайныя дзяўчаты і жанчыны рабілі вышыўку без усялякага малюнка. Бо яны з самага малодшага ўзросту ўбіралі гэтую народную культуру. Ім не трэба было думаць аб тым, як вышыць – бо бачылі і спрабавалі гэта рабіць яны з ранняга дзяцінства", - адзначыла вучоны.Сакральная моц беларускага касцюмаУ Беларусі асаблівае стаўленне да льняной тканіны, лён лічылі магічным матэрыялам, які вылечвае ад розных хвароб, працягнула субяседніца.Дзіўная наміткаАсаблівая тэма народнага касцюма – гэта галаўны ўбор. Навукоўцы называюць намітку галаўным уборам ручніковага тыпу, ён уяўляе сабой доўгае, у некалькі метраў палатно, павязанае адмысловым спосабам. Па словах этнографа, спосабы завязвання беларускіх жаночых галаўных убораў з’яўляюцца прыкладам нематэрыяльнай спадчыны.Рабілася намітка з тонкага даматканага палатна. У кожнай мясцовасці былі свае асаблівасці павязвання. А беларускія жанчыны насілі намітку да канца XIX – пачатку XX стагоддзя."Тады нікому не прыходзіла ў галаву, што гэтая традыцыя хутка сыдзе. Нават збіральнікі этнаграфічнага матэрыялу не звярталі ўвагі" - адзначыла Марыя Віннікава.Паводле яе слоў, у тыя часы апісаць спосабы павязвання намітак аказалася складаным для этнографаў, якімі былі выключна мужчыны. Адзін з вядомых этнографаў нават прызнаваўся: "Завіванне наміткі – гэта такая бабская прымудрасць, якую апісваць не бяруся, не здолею".Вялікая калекцыя беларускіх жаночых галаўных убораў ручніковага тыпу захавалася ў Расіі. У канцы XIX стагоддзя этнографы з Рускага музея прыязджалі ў экспедыцыі па беларускіх гарадах і сёлах, "прасілі нашых беларускіх жанчын зняць гэты галаўны ўбор, затым фіксавалі шпількамі і везлі ў Санкт-Пецярбург, у Рускі музей", расказала вучоны.Марыя Віннікава адзначыла, што традыцыя насіць намітку была настолькі моцная, што нават у 50-я гады мінулага стагоддзя, калі дзяўчыну выдавалі замуж, яе пасля цырымоніі ў сельсавеце завівалі ў гэты галаўны ўбор.Для тытульнага фота выставы "Анталогія прыгажосці. Традыцыйны беларускі касцюм" выбралі кобрынскі народны "строй". Ён самы стары з прадстаўленых у экспазіцыі. Адна з намітак упрыгожана дзіўным паўлінавым пяром... Адкуль гэта пяро, напэўна, этнографы раскажуць на адкрыцці выставы.>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"Таксама на Sputnik:

беларусь

2023

Навіны

ru_BY

народны строй, касцюм, жанчыны, беларусы, у беларусі, беларусь, культура, спадчына, цікавосткі, нацыянальны мастацкі музей рэспублікі беларусь, рэпартаж