У час летняга сезона палявых даследаванняў было зроблена мноства адкрыццяў. Зараз навукоўцы вывучаюць свае знаходкі, а мы ўспомнім пяць самых важных рэліквій, што ўзбагацілі беларускую гісторыю.
Старажытней за Тутанхамона
У Віцебскай вобласці на старажытным тарфяніку кандыдат гістарычных навук Максім Чарняўскі знайшоў касцяную лыжку эпохі неаліту.
Самае галоўнае, што яна захавалася цалкам ва ўнікальных прыродных умовах. Пры гэтым узрост знаходкі складае прыблізна 4 тысячы гадоў, а гэта значыць, што яна старэй на цэлую тысячу гадоў, чым знакамітая пахавальная маска Тутанхамона.
Максім Чарняўскі распавёў, што гэта другая падобная знаходка ў Беларусі, прычым першая была знойдзена літаральна ў дзесятку метраў ад другой і зараз захоўваецца ў Акадэміі навук.
Навукоўцы таксама змаглі дзякуючы характэрным прыкметам устанавіць, што чатыры тысячы гадоў назад гэтай касцяной лыжкай карыстаўся праўша.
Молат Тора
Ні для каго не сакрэт, што старажытны гандлёвы шлях "з варагаў у грэкі" праходзіў праз усю сучасную Беларусь па рэках. На працягу доўгага часу беларускія археолагі знаходзілі розныя артэфакты, звязаныя з эпохай вікінгаў.
У гэтым годзе ўпершыню студэнты гістарычнага факультэта БДУ падчас раскопак знайшлі тры цалкам захаваныя амулеты нарманаў — "молаты Тора".
Па словах кіраўніка археалагічнай практыкі гістфаку БДУ Віталя Сідаровіча, унікальнасць дадзенай знаходкі складаецца ў тым, што як правіла амулеты вырабляліся з жалеза, якое схільна да разбурэння.
Гісторыкі вызначылі, што "молаты Тора" былі зробленыя ў Скандынавіі на рубяжы IX — X стагоддзяў нашай эры. Знайшлі жа іх на гарадзішчы Кардон, якое было гандлёвым фарпостам варагаў на поўначы сучаснай Віцебскай вобласці.
Дарэчы, гарадзішча Кардон значна старажытней за знакамітае Гнёздава, што знаходзіцца пад Смаленскам. Беларускія гісторыкі разлічваюць, што дзякуючы даследаванням на Кардоне будзе зроблена яшчэ нямала знаходак.
Пячатка апякункі Беларусі
Адной з самых загадкавых постацяў у беларускай гісторыі з'яўляецца асоба Еўфрасінні Полацкай. З яе імем звязаныя і будаўніцтва прыгожага архітэктурнага помніка — Спаса-Праабражэнскага храма, і знакаміты крыж, зроблены Лазарам Богшам, што быў страчаны і не так даўно адноўлены.
Археолагі ўжо не першы год даследуюць тэрыторыю Спаса-Еўфрасіннеўскага манастыра ў Полацку. У жніўні ў ходзе раскопак каля храма, пабудаванага першай беларускай святой, была знойдзена пячатка XII стагоддзя.
Гэта спецыяльная віслая пячатка, якую выкарыстоўвалі ў сярэднія вякі ў Беларусі для змацавання важных дакументаў. Па характэрных малюнках і надпісы на пячатцы — "Господи, помози рабе Своей Офросинье на многая лета", археолагі вызначылі, што артэфакт належаў самой Еўфрасінні Полацкай.
Шахматы Вітаўта
У Гродне працягваецца рэканструкцыя Старога Замка, якую сур'ёзна крытыкуюць гісторыкі. Падчас падрыхтоўчых работ на тэрыторыі замка праводзіліся раскопкі.
Археолагі знайшлі шахматную фігуру, выкананую з косці. Ладдзя, на думку навукоўцаў, не толькі зробленая на вобраз і падабенства рэальных судоў, якія выкарыстоўвалі ў сярэднія вякі, але і адносіцца да XIV стагоддзя, калі Вялікім князем Літоўскім быў Вітаўт.
Падобную знаходку ў Гродне зрабілі ў далёкім 1931 годзе. Фігурку знайшоў на Замкавай гары заснавальнік і дырэктар Гродзенскага археалагічнага музея Юзаф Едкоўскі.
Крыж часоў Лівонскай вайны
Беларусь з-за свайго геаграфічнага становішча неаднаразова станавілася тэатрам баявых дзеянняў. Падчас раскопак на чале са старэйшым навуковым супрацоўнікам НАН Беларусі Маратам Клімавым у Віцебскай вобласці знайшлі касцяны крыж памерам з далонь.
Гісторыкі вывучалі тэрыторыю былой крэпасці Сокал, якая была спаленая ў ходзе Лівонскай вайны ў XVI стагоддзі. Навукоўцы мяркуюць, што крыж належаў камандзіру стральцоў з войска Івана Грознага.
Унікальнай акалічнасцю з'яўляецца тое, што археолагі ведаюць дакладную дату, калі крыж апынуўся пахаваным у зямлі. Крэпасць Сокал была спаленая войскам ВКЛ пад правадырствам Стэфана Баторыя 25 верасня 1579 года.
